ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
Ο νέος υπουργός Εξωτερικών των Σκοπίων, Νίκολα Ντιμιτρόφ, έστειλε τα δικά του μηνύματα μιλώντας προ ημερών στην αυστριακή εφημερίδα «Die Presse».
«Η γεωπολιτική έχει επιστρέψει στα Βαλκάνια», δήλωσε ο 44χρονος διπλωμάτης (πρώην πρεσβευτής των Σκοπίων στις ΗΠΑ), υπονοώντας τη γεωπολιτική των διεθνών ανταγωνισμών για σφαίρες επιρροής.
Όταν ρωτήθηκε δε συγκεκριμένα για την επιστροφή της Ρωσίας στα Βαλκάνια, δήλωσε ότι υπάρχουν «δυνάμεις που αμφισβητούν τη μεταπολεμική τάξη στα εδάφη της πρώην Γιουγκοσλαβίας» και προβλήματα που «εξαπλώνονται» καθώς όλοι «αρχίζουν να μιλούν ξανά για σύνορα».
Στο μυαλό της νέας ηγεσίας των Σκοπίων (αλλά και πολλών Ευρωπαίων και Αμερικανών), τα πράγματα είναι απλά: Για να μην εξαπλωθούν τα όποια προβλήματα, η ΠΓΔΜ θα πρέπει να ενταχθεί σε ΝΑΤΟ και ΕΕ (κατά αυτήν τη σειρά). Κάτι τέτοιο θα λειτουργούσε σταθεροποιητικά για την περιοχή θωρακίζοντας το υπάρχον καθεστώς συνόρων. Θα δημιουργούσε νέες προοπτικές ανάπτυξης, ενώ θα λειτουργούσε και ως ανάχωμα στη ρωσική διείσδυση (μετά και την πρόσφατη ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ).
Η έλευση φέτος του πιο μετριοπαθή Ζόραν Ζάεβ στην εξουσία της ΠΓΔΜ δημιουργεί, σε συνδυασμό με την πολιτική ήττα του σλαβομακεδονικού αλυτρωτισμού (την απώλεια της εξουσίας για την παράταξη VMRO-DPMNE έπειτα από 11 χρόνια, την έναρξη δικαστικών ερευνών για σκάνδαλα σε βάρος του πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι κ.α.), μεγάλες προσδοκίες για βήματα προόδου μακριά από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος. Ο Γκρούεφσκι ήταν άλλωστε εκείνος που ύψωνε επί σειρά ετών τριτοκλασάτους ανδριάντες αλυτρωτισμού στη γείτονα («Σκόπια 2014») απορρίπτοντας παράλληλα κάθε ουσιαστική συζήτηση με την Ελλάδα για το όνομα.
Το σκηνικό σήμερα στην ΠΓΔΜ θα μπορούσε υπό μια έννοια να συγκριθεί και με την άνοδο του Μουσταφά Ακιντζί πριν δυο χρόνια στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, μια εξέλιξη που είχε τότε επίσης δημιουργήσει μεγάλες προσδοκίες για λύση στο Κυπριακό (με τη γνωστή πια κατάληξη).
Για να γίνει ωστόσο αυτό που διακαώς επιθυμεί ο Νίκολα Ντιμιτρόφ, για να περάσει δηλαδή η ΠΓΔΜ το κατώφλι των ευρωατλαντικών θεσμών , θα πρέπει πρώτα να ξεπεράσει το σκόπελο της διένεξης με την Ελλάδα για το όνομα.
Και κάπου εδώ είναι που ξεκινούν (ή μάλλον που επανεκκινούν) τα προβλήματα για την Αθήνα. Καθώς μαζί με τις διεθνείς προσδοκίες για βήματα προόδου στα Βαλκάνια, επιστρέφουν πλέον και οι διεθνείς πιέσεις προς την Ελλάδα για υποχωρήσεις στο θέμα της ονομασίας.
Ο σοσιαλδημοκράτης υφυπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Μίκαελ Ροτ, ήταν εντυπωσιακά προκλητικός κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στα Σκόπια. Δήλωσε ότι «κανείς εκτός “Μακεδονίας” και Ελλάδας δεν καταλαβαίνει τη διαφορά μεταξύ των δύο χωρών» για το όνομα, μια διαφορά την οποία μάλιστα αποκήρυξε ως «εντελώς παράλογη». Συνεχίζοντας, κάλεσε τις δύο πλευρές να αφήσουν πίσω το παρελθόν («την ιστορία στην ιστορία») και να προχωρήσουν μπροστά προς ένα κοινό μέλλον, φυσικά με τη βοήθεια της Γερμανίας η οποία δείχνει άλλωστε παλαιόθεν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περιοχή των δυτικών Βαλκανίων (μέσα από πρωτοβουλίες όπως οι Berlin Process και Berlin Plus).
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο συγκεκριμένος κύριος προκαλεί.
Το Σεπτέμβριο του 2014, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Κύπρο, είχε καλέσει τη Λευκωσία να δώσει το πράσινο φως προκειμένου να ανοίξουν ενταξιακά κεφάλαια της Τουρκίας, προειδοποιώντας μάλιστα τότε ότι «το παράθυρο ευκαιρίας για λύση του Κυπριακού δεν θα είναι ανοιχτό για πάντα». Κάτι ανάλογο είχε κάνει και την άνοιξη του 2016, πιέζοντας τότε την Κυπριακή Δημοκρατία να πάρει πίσω κάποια από τα βέτο της έναντι της τουρκικής ένταξης, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για μια συμφωνία με την Άγκυρα στο προσφυγικό.
Το Σεπτέμβριο του 2014, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Κύπρο, είχε καλέσει τη Λευκωσία να δώσει το πράσινο φως προκειμένου να ανοίξουν ενταξιακά κεφάλαια της Τουρκίας, προειδοποιώντας μάλιστα τότε ότι «το παράθυρο ευκαιρίας για λύση του Κυπριακού δεν θα είναι ανοιχτό για πάντα». Κάτι ανάλογο είχε κάνει και την άνοιξη του 2016, πιέζοντας τότε την Κυπριακή Δημοκρατία να πάρει πίσω κάποια από τα βέτο της έναντι της τουρκικής ένταξης, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για μια συμφωνία με την Άγκυρα στο προσφυγικό.
Εν τω μεταξύ, το Φεβρουάριο του 2016, ο ίδιος κύριος ήταν που υποδέχτηκε στο Βερολίνο την «υπουργό Εξωτερικών» του ψευδοκράτους, Εμινέ Τσολάκ, προκαλώντας και τότε αντιδράσεις σε Λευκωσία και Αθήνα.
Ήταν ακόμη η εποχή που Βερολίνο και Βρυξέλλες (με πρωτεργάτη τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και όσα εκείνος είχε κάνει στα τέλη του 2015: την επιστολή προς τον Νταβούτογλου, τη «βολική» για την Άγκυρα έκθεση προόδου κ.α.) επέλεγαν να καλοπιάνουν τον Ερντογάν και τους συν αυτώ.
Σε κάθε περίπτωση, όπως τότε έτσι και τώρα, είτε μιλάμε για την Τουρκία και το Κυπριακό, είτε για τα Βαλκάνια και την ΠΓΔΜ, ο Μίκαελ Ροτ αυτό που έκανε και κάνει με τις δημόσιες δηλώσεις του είναι να εκφράζει τη γραφειοκρατία του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών.
Όταν αποκηρύττει ως «εντελώς παράλογο» το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, εκφράζει επί της ουσίας τη θέση του ιδίου του Βερολίνου. Όταν δηλώνει (επίσης από τα Σκόπια προ ημερών) ότι η νέα κυβέρνηση της ΠΓΔΜ ανέλαβε «εξαιρετικές» πρωτοβουλίες για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, σα να «κακομαθαίνει» αυτήν τη νέα κυβέρνηση… στις πλάτες της Ελλάδας.
Πηγές από την Αθήνα το βλέπουν να έρχεται (αυτό το «κακομαθαίνει») και αρχίζουν να παίρνουν μέτρα, όχι φυσικά ενάντια στην ΠΓΔΜ (την ευρωατλαντική πορεία της οποίας η Αθήνα στηρίζει εμφατικά) αλλά υπέρ των καθαρών λύσεων ως βάση για σχέσεις καλής γειτονίας.
Οι Ζάεβ-Ντιμιτρόφ δεν είναι VMRO-DPMNE. Αυτό είναι σαφές. Προσέρχονται στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με εμφανώς πιο μετριοπαθείς διαθέσεις. Από την άλλη βέβαια, ας μην προτρέχουμε. Μέχρι στιγμής, η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων δεν έχει κάνει τίποτα που να απορρίπτει στην πράξη τον αλυτρωτισμό των προκατόχων της. Δεν φαίνεται διατεθειμένη να προχωρήσει σε κατεδαφίσεις ή μετονομασίες αμφιλεγόμενων «μνημείων» του σλαβομακεδονισμού, ούτε να θίξει θέματα τα οποία θεωρεί «ευαίσθητα» για το εσωτερικό της ακροατήριο. «Έχουμε αρκετά αγάλματα, δεν πρόκειται να χτίσουμε άλλα», ήταν το σχετικό σχόλιο που έκανε στην «Die Presse» ο Ντιμιτρόφ. Ο οποίος Ντιμιτρόφ να σημειωθεί ότι δεν συζήτησε καν το ονοματολογικό με τον κ. Κοτζιά κατά την πρώτη του επίσκεψη στην Αθήνα τον Ιούνιο.
Με άλλα λόγια, οι κινήσεις της νέας ηγεσίας των Σκοπίων (εκείνες που το Βερολίνο σπεύδει να εγκωμιάσει ως «εξαιρετικές») δεν είναι προς τα παρόν παρά μόνο επικοινωνιακές.
Οι «έξω» ωστόσο προφανώς βιάζονται να δουν την πρόοδο να έρχεται. Ο ίδιος ο Ζόραν Ζάεβ επιδιώκει άλλωστε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ μέσα στο 2017 (προς το Δεκέμβριο). Την ίδια ώρα, πολλοί διεθνώς ανταποκρίνονται θετικά, βλέποντας στη νέα κυβέρνηση των Σκοπίων «μια μοναδική ευκαιρία που δεν πρέπει να πάει χαμένη» (φράση βγαλμένη καρμπόν από την «καλές ημέρες» του Ακιντζί στο Κυπριακό).
Κι αν η ευκαιρία χαθεί, κάποιοι θα φανούν πρόθυμοι να επιρρίψουν ευθύνες. Στο Κυπριακό ήταν οι υπερβολικές αξιώσεις της Τουρκίας που έβγαζαν μάτι. Στο Σκοπιανό από την άλλη, ίσως βρεθούν κάποιοι που θα θελήσουν να παρουσιάσουν ως «υπερβολικές» τις αντιρρήσεις της Ελλάδας.
Οι έξωθεν πιέσεις προς την ελληνική πλευρά έχουν αρχίσει πάντως ήδη να κάνουν την εμφάνισή τους. Αναμένεται δε να ενταθούν προς το φθινόπωρο, εν όψει της δημοσίευσης των νέων εκθέσεων προόδου της ΕΕ για τις προς ένταξη χώρες.
Εν τω μεταξύ ωστόσο, η κινητικότητα επιστρέφει στα Βαλκάνια με τους Ευρωπαίους να προσπαθούν να κρατήσουν τις ηγεσίες της περιοχής σε τροχιά συγκλίσεων με την ΕΕ (με δεδομένο ότι νέες διευρύνσεις δεν αναμένονται στο κοντινό μέλλον λόγω Brexit).
Ενδεικτική ήταν η Σύνοδος Κορυφής που πραγματοποιήθηκε προ ημερών στην Τεργέστη με τη συμμετοχή έξι ευρωπαϊκών κρατών (Αυστρία, Κροατία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Σλοβενία) και έξι βαλκανικών (Αλβανία, ΠΓΔΜ , Βοσνία, Σερβία, Κόσοβο, Μαυροβούνιο), στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Berlin Process, παρουσία μάλιστα του Επιτρόπου Γιοχάνες Χαν και της Φεντερίκα Μογκερίνι. Στόχος όλων αυτών, να θέσουν τις βάσεις, με αιχμή την οικονομία, τις επενδύσεις και την αγορά εργασίας, για την περαιτέρω προσέγγιση μεταξύ δυτικών Βαλκανίων και ΕΕ.
Εν συνεχεία, στις αρχές του Αυγούστου, στο Μαυροβούνιο (το άρτι ενταχθέν στο ΝΑΤΟ, υπενθυμίζουμε) αναμένεται να πραγματοποιηθεί συνάντηση Κορυφής της ΝΑΤΟικά προσανατολισμένης Χάρτας της Αδριατικής (Αλβανία, ΠΓΔΜ, Βοσνία, Κροατία), στην οποία πρόκειται μάλιστα να δώσει το «παρών» και ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Μάικ Πενς.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς από την άλλη, πρόκειται να έχει συνάντηση την ερχόμενη Δευτέρα στις Βρυξέλλες με τον ειδικό μεσολαβητή του ΟΗΕ για το όνομα των Σκοπίων, Μάθιου Νίμιτς, ενώ τον ερχόμενο Αύγουστο είναι προγραμματισμένο να μεταβεί ο ίδιος στην ΠΓΔΜ.
Και ενώ συμβαίνουν όλα τα παραπάνω, πίσω στην Ελλάδα κάποιοι επιλέγουν να ερίζουν δημοσίως για την ελληνική γραμμή ως προς το όνομα των Σκοπίων, όχι όμως για λόγους εθνικούς, αλλά και λόγους… κομματικούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου