Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΕΡΝΤΟΓΑΝ: ΜΙΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

του Δρ. Βενιαμίν Καρακωστάνογλου*

Η επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου ήταν μη αναγκαία, άκαιρη και περιείχε ρίσκο. Έτσι και αλλιώς, σε δύο μήνες, τον Φεβρουάριο 2018, είναι προγραμματισμένο να

συγκληθεί το Ελληνοτουρκικό Συμβούλιο Συνεργασίας, σε ανώτατο επιπεδο.

Άλλωστε, όταν η προηγούμενη αντίστοιχη επίσκεψη έγινε, πριν 65 χρόνια (από τον Τζελάλ Μπαγιάρ, το 1952), το περιβάλλον των Ελληνοτουρκικών σχέσεων ήταν εντελώς διαφορετικό: το 1952 είχαν μπήκαν και οι δύο χώρες μαζί στο ΝΑΤΟ, ενώ δεν είχαν συμβεί οι καταλυτικές εξελίξεις σε βάρος του Ελληνισμού και της Ελλάδος, δηλαδή :

1) Το πογκρόμ των Σεπτεμβριανών του 1955 αλλά και οι απελάσεις και οι περιουσιακές δεσμεύσεις και οι κατασχέσεις των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, Ίμβρου και Τενέδου, που τότε ανέρχονταν σε 120.000, και σήμερα μόλις σε 2.000. Η άρνηση της Οικουμενικότητας του Πατριαρχείου και ο περιουσιακός και πνευματικός «στραγγαλισμός του» (κλείσιμο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης).

2) Δεν είχε ξεσπάσει η κρίση στην Κύπρο, με την προσπάθεια κατάπνιξης του Αγώνα της αυτοδιάθεσης των Κυπρίων από την Αγγλία (1955-1959), στη συνέχεια με την υπονόμευση της Κυπριακής ανεξαρτησίας από την Τουρκία (1963-1967) και τέλος την Τουρκική εισβολή του 1974 και την επί 44 χρόνια παράνομη κατοχή του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ανακήρυξη του ψευδοκράτους (1983). Προκαλώντας έτσι 200.000 εκτοπισμένων και προσφύγων Ελληνοκυπρίων και σφετερισμό των περιουσιών τους, από Τουρκοκύπριους και εποίκους.

3) Δεν είχε εκδηλωθεί η διεθνώς παράνομη, μεθοδευμένη και κλιμακούμενη διεκδίκηση από την Τουρκία μεγάλου μέρους του θαλασσίου, υποθαλασσίου και εναερίου χώρου του Αιγαίου (από το 1973), των νησίδων και βραχονησίδων του Αρχιπελάγους ( από το 1996 ), και πρόσφατα στην Ανατ. Μεσόγειο, με σαφή στόχο τον δραστικό περιορισμό των νόμιμων Ελληνικών δικαιωμάτων, τον διχασμό του Αιγαίου και την περικύκλωση των Ελληνικών νησιών του. Και βέβαια δεν είχε εκτοξευθεί η απειλή πολέμου( casus belli ) για την άσκηση νομίμων δικαιωμάτων της Ελλάδος.

4) Δεν είχε υπάρξει η σχεδιασμένη υποκίνηση σύγκρουσης και μειονοτικής διαμάχης, μεταξύ Μουσουλμάνων και Χριστιανών στην Δυτ. Θράκη, με απώτερους στόχους τον εκτουρκισμό των Πομάκων και των Ρομά και την σταδιακή απόσχιση της περιοχής από την Ελληνική επικράτεια.

5) Η Τουρκία δεν είχε αποδυθεί σε φρενίτιδα εξοπλισμών με στόχο να καταταστεί Μεγάλη Δύναμη και διά της απειλής χρήσης του στρατιωτικού δυναμικού της να εκβιάζει την Ελλάδα και να απειλεί ή και να εισβάλλει στα γειτονικά της κράτη (Ιράκ-Συρία) με πρόσχημα το Κουρδικό ζήτημα.

6) Δεν είχαν «εργαλειοποιηθεί» από την Τουρκία τα τουλάχιστον 3 εκατομμύρια των Συρίων και άλλων προσφύγων που βρίσκονται στο έδαφός της και που όχι μόνο δεν τους παρέχει άσυλο, αλλά τους προωθεί στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη, με σαφή αποσταθεροποιητικό στόχο και ζητώντας, εκβιαστικά, υψηλά οικονομικά ανταλλάγματα.

Ο κατάλογος μπορεί να συνεχισθεί…

Το βέβαιο είναι ότι η οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας ιδίως τα τελευταία χρόνια και η δημογραφική της ευρωστία, έχουν δημιουργήσει μεγαλοϊδεατισμό και αλαζονεία, που ο κ. Ερντογάν την αξιοποίησε ώστε να αναδειχθεί σε πανίσχυρο ηγέτη και μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, να κυβερνάει ως (εκλεγμένος) δικτάτορας και να έχει μετατρέψει την Τουρκία σε τεράστια ανοικτή φυλακή! Ο διχασμός του Τουρκικού λαού είναι βαθύς και απόλυτος, ανάμεσα στην δυτικοστρεφή αστική τάξη που αντιδρά στο πολιτικό Ισλάμ και στους οπαδούς της πλήρους ισλαμοποίησης της Τουρκικής κοινωνίας.

Η άκαιρη πρόσκληση για επίσκεψη του Ερντογάν στην Ελλάδα ενέχει χαρακτηριστικά «άφεσης αμαρτιών του», τόσο για τον πρόσφατο θρασύτατο «τορπιλισμό» από την Τουρκία της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού, όσο και για την απίστευτη διεύρυνση των τουρκικών προκλήσεων στον νησιωτικό, θαλάσσιο και εναέριο χώρο ανάμεσα στις δύο χώρες και την επίμονη υπονομευτική ανάμειξη στην διαβίωση της μουσουλμανικής μειονότητας στη Δυτ. Θράκη.

Αντίθετα, η επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου, δείχνει να επιβραβεύει την ετεροβαρή, σε βάρος της Ελλάδας, εξέλιξη των Ελληνοτουρκικών σχέσεων (όπως περιγράφηκε προηγουμένως), οπότε ενισχύεται η επικρατούσα πεποίθηση για «φοβικό σύνδρομο» της χώρας μας απέναντι στην Τουρκία και η προϊούσα δορυφοροποίηση («Φινλανδοποίηση») μας, από τον «πονηρό και πλεονέκτη» ανατολικό γείτονά μας. Εξάλλου, έτσι αδυνατίζουν έως εξανεμίζονται οι πιθανότητες να γινόμαστε πειστικοί, όταν ζητάμε υποστήριξη από τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ και τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απέναντι στους ποικίλους εκβιασμούς και απειλές που προέρχονται από την Τουρκία.

Εκτός βέβαια και αν συνεχίζεται η πολιτική του «εξευμενισμού» (γιατί άραγε;) της Τουρκίας, ή της «εξημέρωσης του θηρίου», που δεν είναι τίποτε περισσότερο παρά οι «ευσεβείς μας πόθοι», για ριζική αλλαγή, εξευρωπαϊσμό και καλή γειτονία! Αυτά όμως δεν εξαρτώνται από τις δικές μας μόνο επιθυμίες, αλλά κυρίως από την διάθεση του άλλου μέρους, το οποίο ως τώρα αποθρασύνεται από την καλοπιστία, την υποχωρητικότητα ή την αδιαφορία μας!

Οι καλές σχέσεις γειτονίας δεν εξαρτώνται από τους απλούς Τούρκους πολίτες, που πιθανότατα οι περισσότεροι επιθυμούν ειρήνη, ευημερία και αγαθές σχέσεις με τους γείτονες, αλλά από την αυταρχική, νεοοθωμανική, και στρατοκρατική (μιλιταριστική) ελίτ της κοινωνίας της γείτονος, που ονειρεύεται επικυριαρχία στους γείτονες και όχι μόνο, και θεωρεί τους Τούρκους μουσουλμάνους πρώτης κατηγορίας πολίτες, ενώ όλους τους άλλους γειτονικούς λαούς υποδεέστερους, όπως συνέβαινε με τους υπόδουλους λαούς στα χρόνια( αιώνες) της Οθωμανικής κυριαρχίας.

Ας επισημάνουμε σχετικά και το εξής: από το 1973 χρονολογείται η Τουρκική κακόπιστη και παράνομη αμφισβήτηση της Ελληνικής Υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο. Έχουν διεξαχθεί πολυετείς διαπραγματεύσεις για οριοθέτησή της, ανεπιτυχώς. Η Τουρκία αρνείται το εθιμικό και το συμβατικό Διεθνές Δίκαιο και τορπίλισε την δικαστική διευθέτηση της διαφοράς.

Ήδη διεξάγονται για 18 χρόνια (μετά την Συμφωνία της Ε.Ε. του Ελσίνκι, τον Δεκέμβριο του 1999) «διερευνητικές» συνομιλίες για να εντοπισθεί αν υπάρχει κοινό έδαφος στις θέσεις των δύο πλευρών για τις ποικίλες πτυχές του Αιγαιακού καθεστώτος. Εν τω μεταξύ η Ελλάδα απέχει, και λόγω του casus belli, από πράξεις εξερεύνησης και εκμετάλλευσης της περιοχής που, λόγω των νησιών που δεσπόζουν στο θαλάσσιο χώρο και των αντίστοιχων δικαιωμάτων τους, ανήκει κατά το μεγαλύτερο τμήμα της στην Ελλάδα. Άρα η ατέρμων διαπραγμάτευση βλάπτει την Ελλάδα και ωφελεί την Τουρκία. Παγιώνεται έτσι παγκοσμίως η αίσθηση για ιδιαίτερη περίπτωση του Αιγαίου σε σχέση με τα θαλάσσια και άλλα δικαιώματα. Δηλαδή η Τουρκία καταφέρνει να μετατρέπει σε «γκρίζες ζώνες» όλο το Αιγαίο! Αν υπήρχε δυνατότητα επίτευξης συμβιβαστικής λύσης, είναι δυνατόν επί 18 χρόνια να μην εξευρίσκεται;

Μήπως αντ’ αυτού, η διαιώνιση των «συνομιλιών» προωθείται από την Τουρκία ώστε η Ελλάδα να κουραστεί και να συμβιβασθεί, ιδίως σε δύσκολες συγκυρίες όπως η τρέχουσα μακρά οικονομική κρίση; Ή να ολοκληρωθούν οι γιγάντιοι Τουρκικοί εξοπλισμοί και να εξαναγκασθεί έτσι η χώρα μας να ενδώσει σε άδικη και βλαπτική λύση;

Εφόσον λοιπόν αυτή είναι η κατάσταση στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, προς τι ο διάλογος στο ανώτατο επίπεδο; Προς τι η επίσκεψη; Μήπως για να ικανοποιήσουμε την μεγαλομανία του Ερντογάν; Να του δώσουμε, μέσα στην ίδια μας την χώρα, βήμα για να αναπτύξει τις ανυπόστατες διεκδικήσεις του σε βάρος μας; Δεν είναι αυτό ραγιαδισμός;

Οι συναντήσεις κορυφής συνήθως επισφραγίζουν προϋπάρχουσες καλές σχέσεις, ή συνοδεύουν πανηγυρικά συμφωνίες μεγάλης σημασίας. Τίποτε από αυτά δεν συμβαίνει σήμερα στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις!

Μπορούμε να υποθέσουμε βεβαίως ότι ο μεν κ. Ερντογάν ήρθε ώστε να επιβεβαιώσει την επικυριαρχία του στη γειτονική μικρή και αδύναμη Ευρωπαϊκή Ελλάδα, την ώρα που οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι εταίροι τον αποφεύγουν. Και ότι ήρθε κυρίως για το κομμάτι της επίσκεψής του στη Θράκη, την οποία, το τελευταίο εξάμηνο μόνο, επισκέφθηκαν ο Τούρκος Πρωθυπουργός, ο Τούρκος Αντιπρόεδρος και ο Τούρκος Πρόεδρος, ως να επρόκειτο για Τουρκική Επαρχία!

Μπορούμε επίσης να υποθέσουμε ότι και ο Έλληνας Πρωθυπουργός προσπάθησε μετά την «επίλυση» των οικονομικών μας προβλημάτων (!), να δρομολογήσει λύσεις και για τα χρονίζοντα εθνικά μας θέματα με την Τουρκία, ελπίζοντας έτσι να βελτιώσει το προφίλ του ιδίου και της κυβέρνησής του…!

Ατυχώς, παρά τις θετικές για τα ελληνικά συμφέροντα τοποθετήσεις, τόσο του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Παυλόπουλου όσο και του Πρωθυπουργού κ. Τσίπρα, ενώπιον του Τούρκου Προέδρου, το συγκρουσιακό κλίμα και η αμηχανία ήταν έκδηλα στοιχεία της επίσκεψης. Από την πλευρά του ο κ. Ερντογάν είχε την δυνατότητα να προβάλει τις αβάσιμες και αυθαίρετες απαιτήσεις του μέσα στην ελληνική πρωτεύουσα, αλλά στη συνέχεια και στη Θράκη, να ενισχύσει το αποσταθεροποιητικό και ανθελληνικό έργο που ασκεί εδώ και χρόνια εκεί το Τουρκικό Προξενείο Κομοτηνής με τους μηχανισμούς του. Μηχανισμούς που ίσως οι πρόσφατες εκκαθαρίσεις των αντιπάλων του κ. Ερντογάν να τους αποδυνάμωσαν προσωρινά και έρχεται ο ίδιος να τους ξαναστήσει …

Η επιβεβαίωση από πλευράς των Η.Π.Α. και της Ευρώπης, του αμετάβλητου των κρατικών συνόρων που καθόρισε η Συνθήκη της Λωζάνης, ήταν το ελάχιστο που θα ανέμενε κανείς από συμμάχους και εταίρους μας, οι οποίοι θα όφειλαν επίσης να καταγγείλουν τις πολλές αυθαιρεσίες της Τουρκίας σε βάρος μας και σε βάρος της Κύπρου. Γιατί να το πράξουν όμως όταν οι συχνές επαφές σε υψηλό επίπεδο Τούρκων και Ελλήνων δείχνουν ότι, παρά τις διαφωνίες, οι δύο χώρες συμβιώνουν (δήθεν) αρμονικά; Την ίδια ώρα βέβαια τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται και μεγεθύνονται, χωρίς να έχει επιλυθεί ούτε ένα επί δεκαετίες. Και αυτό βλάπτει αποκλειστικά την πατρίδα μας!

(*) Διεθνολόγος, Λέκτορας Νομικής Σχολής Α.Π.Θ.

Διετέλεσε διπλωμάτης Διεθνών Οργανισμών στα Βαλκάνια, Αντιδήμαρχος Θεσσαλονίκης και υποψήφιος Βουλευτής – Ευρωβουλευτής της Ν.Δ.