Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2020

Βατραχονήσι: Ένα "νησί" στο κέντρο της Αθήνας - Πού βρισκόταν και γιατί ονομάστηκε έτσι


 Με την επέκταση της Αθήναςστο πέρασμα των δεκαετιών, αναπτύχθηκαν και οι συνοικίες γύρω από τον Αρδηττό, όπως ήταν και το λεγόμενο Βατραχονήσι. Ήταν νησί του ποταμού Ιλισού, κάτω από το Ζάππειο, στην περιοχή του Ολυμπιείου. Ονομάστηκε έτσι καθώς στις όχθες του Ιλισσού ζούσαν αμέτρητα βατράχια, ενώ στο σημείο αυτό ο ποταμός διχαζόταν, δημιουργώντας και μια μικρή, κατάφυτη νησίδα, όπου υπήρχαν ιερά της αρχαιότητας και χριστιανικοί ναοί.

Συγκεκριμένα, η περιοχή γύρω από το Παναθηναϊκό Στάδιο, αριστερά του Αρδηττού, ονομάστηκε Βατραχονήσι. Εκτεινόταν μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο, στην είσοδο του Παγκρατίου και πιο συγκεκριμένα στην οδό Αγίου Σπυρίδωνος.

Στα νεότερα χρόνια η περιοχή ήταν αδόμητη, μέχρι περίπου τη δεκαετία του 1870 οπότε κατασκευάστηκε το θέατρο του "Παραδείσου", το πρώτο θέατρο στην Αθήνα. Αργότερα λειτούργησαν καφωδεία. Το 1908 η γειτονιά μετονομάστηκε σε περιοχή Σταδίου - Ιλισσού, ενώ ο ποταμός πλέον έχει καλυφθεί στο μεγαλύτερο μήκος του. Τα έργα κάλυψής του ξεκίνησαν λίγο πριν από την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στη διάρκεια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, αρχικά στο βόρειο τμήμα του, και έπειτα το υπόλοιπο τμήμα στα μέσα του 20ού αιώνα από διάφορες κυβερνήσεις.

Κάνε like στην σελίδα του Oparlapipas.gr στο Facebook για να είσαι ενημερωμένος για ΟΛΑ!

Το σημείο όπου διχαζόταν ο Ιλισός στο ύψος της γειτονιάς του Βατραχονησιού ήταν και η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη νέα πόλη των εύπορων επήλυδων και στα λαϊκά στρώματα, καθώς από τη μία πλευρά ήταν εγκατεστημένα το παλάτι και τα μέγαρα των ευγενών και από την άλλη, κάτω από τη γέφυρα, τα φτωχικά σπίτια.

Με το Βατραχονήσι και τον Ιλισό είναι συνδεδεμένο το χιλιοτραγουδισμένο λαϊκό άσμα «Ανδριάνα»:

Πάρε με Ανδριάνα μου / να σε βοηθώ στην πλύση και να σου κουβαλώ νερό / απ' το Βατραχονήσι ωωωωχ

Ανδριάνα μου γλυκιά / απ' το Βατραχονήσι, Γιατί να βασανίζεσαι / ασπριδερή μου χήνα με λίγδες και με κάρβουνα / μέσα εις την κουζίνα ωωωωχ

Ακούω τα πιάτα που βροντούν / όταν τα θερμοπλένεις κι εγώ νομίζω πως σιγά / τη σκάλα κατεβαίνεις ωωωωχ

Δεν είναι κρίμα κι άδικο / σε νια χαριτωμένη στο μαγεριό ξυπόλυτη / το ντεντζερέ να πλένει ωωωωχ.

Η ωραία των Αθηνών, η Ανδριάνα, ήταν υπαρκτό πρόσωπο που έζησε στην Αθήνα στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα και το όνομά της συνδέθηκε με τον Ιλισό και το Βατραχονήσι. Η Ανδριάνα, ξακουστή για την ομορφιά αλλά και τη νοικοκυροσύνη, ήταν πλύστρα σε αρχοντικό της Πλάκας. Κουβαλούσε νερό για την πλύση από το Βατραχονήσι και στον διάβα της όσοι την έβλεπαν, θαύμαζαν την ομορφιά της. Αρκετοί προσφέρονταν να της κουβαλούν το νερό. Κάποιος Αθηναίος (κοσμηματογράφος κατά πως λένε) την ερωτεύτηκε και εξέφρασε το ντέρτι του με αυτό το τραγούδι. Ο ύμνος της Ανδριάνας για πρώτη φορά βρέθηκε καταγεγραμμένος σε φυλλάδια του 1860, ενώ ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά γύρω στο 1910 στην Κωνσταντινούπολη.

Να σημειωθεί ότι εκεί που κάποτε κυλούσε ο Ιλισός σήμερα είναι η Μιχαλακοπούλου, η Βασιλέως Κωνσταντίνου, η Αρδηττού και η Καλλιρρόης, ενώ αυτός ο ποταμός ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος της Αθήνας. Πήγαζε από τις πλαγιές του Υμηττού και στον Ταύρο ενωνόταν με τον Κηφισό και χύνονταν στο Φαληρικό Ορμο, στην περιοχή Τζιτζιφιές.

Με πληροφορίες από: Βικιπαίδεια, Ηρακλής Κακαβάνης, Καθ' οδόν: Στις πρώτες εργατογειτονιές, "7 Μέρες", Εφημ. Ριζοσπάστης, iranon.gr,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

.

.

Δημοφιλείς αναρτήσεις