Εταιρείες υποστηρίζουν ότι μπορούν να προβλέψουν μέχρι και το IQ του μωρού πριν από τη γέννηση – Προσφέρουν υπηρεσίες επιλογής εμβρύων

 Μια εταιρεία δημοσίευσε πρόσφατα ένα ενημερωτικό έγγραφο (white paper) που περιγράφει τον τρόπο με τον οποίον θα μπορεί να προβλέπει την πιθανότητα εμφάνισης 17 διαφορετικών ασθενειών στα έμβρυα. Ωστόσο, τις προβλέψεις της για το IQ των εμβρύων, τις ανέφερε μόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Διάφορες εταιρείες έχουν αρχίσει να προσφέρουν υπηρεσίες για την επιλογή εμβρύων, με βάση τις προβλέψεις για τη διάθεση, συγκεκριμένες ασθένειες, ψυχικές διαταραχές, το ύψος, ακόμη και για το IQ τους.

Όσοι αντιδρούν απέναντι σε αυτόν τον τρόπο επιλογής εμβρύων τον χαρακτηρίζουν ως μια μορφή «ευγονικής 2.0», ή «φιλελεύθερη ευγονική».

Η νεοσύστατη εταιρεία Herasight, ισχυρίζεται σε ένα έγγραφό της ότι μπορεί να δημιουργήσει πολυγονικές εκτιμήσεις, πιο ακριβείς από άλλους ανταγωνιστές της, ωστόσο παραμένει αβέβαιο αν αυτό αποτελεί θετικό ή αρνητικό γεγονός.

Η αποκάλυψη των μυστηρίων του ανθρώπινου γονιδιώματος και η κατανόηση των γενετικών δεδομένων που καθορίζουν την ύπαρξή μας, έχει προσφέρει ισχυρά εργαλεία στους επιστήμονες και τους γιατρούς.

Με αυτές τις γνώσεις, έχουν καταφέρει να αναπτύξουν νέους τύπους γονιδιακών θεραπειών, οι οποίες στοχεύουν στην ανακούφιση από ορισμένες από τις σοβαρότερες ασθένειες που πλήττουν την ανθρωπότητα.

Ωστόσο, με αυτή τη δύναμη να περνά πλέον στα «χέρια» των νεοφυών επιχειρήσεων, τα πράγματα παίρνουν μια διαφορετική τροπή και εισέρχονται σε επιστημονικά πεδία που δεν έχουν επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση και ηθικό έλεγχο – μια εξέλιξη που ίσως θα ήταν προτιμότερο να είχε αποφευχθεί.

Οι εταιρείες που «βαθμολογούν» τα έμβρυα

Τα τελευταία χρόνια, μια πληθώρα νεοσύστατων εταιρειών, όπως η Orchid, η Nucleus Genomics και η Heliospect Genomics, προσπαθούν να μετατρέψουν την εμβρυϊκή επιλογή σε επιχειρηματικό μοντέλο, κατατάσσοντας ουσιαστικά τα έμβρυα, διενεργώντας ελέγχους για ορισμένες ασθένειες, ψυχικές διαταραχές και τον δείκτη του IQ.

Κάθε μία από αυτές τις εταιρείες έχει αντιμετωπίσει αντιδράσεις για τις αμφιλεγόμενες προσπάθειές της, που έχουν χαρακτηριστεί ως «ευγονική 2.0», αλλά αυτό φαίνεται ότι δεν πτοεί τις startups και συνεχίζουν να εμφανίζονται νέες.

Την περασμένη εβδομάδα, η τελευταία εταιρεία που εισήλθε σε αυτή την επιστημονική «μάχη», μια εταιρεία με το όνομα Herasight, βγήκε από τη «μυστική της λειτουργία» με ένα ενημερωτικό έγγραφο που περιγράφει πώς το εργαλείο εμβρυϊκού ελέγχου που διαθέτουν μπορεί να εκτιμήσει την πιθανότητα ανάπτυξης 17 ασθενειών (γνωστό ως πολυγονικός δείκτης) σε ένα έμβρυο, προσφέροντας ουσιαστικά στους γονείς την ευκαιρία να επιλέξουν το «υγιέστερο» από τα έμβρυα.

Η εταιρεία επίσης, ισχυρίζεται ότι μπορεί να το κάνει καλύτερα από τους ανταγωνιστές της.

Ο «ηθικός βάλτος» της ευγονικής

Η ανάρτηση της Herasight στην πλατφόρμα X, παρουσίαζε τις προβλεπόμενες τιμές IQ των εμβρύων μέσω ενός widget (εφαρμογή) -μια μέθοδος που δεν εξηγείται στο ενημερωτικό έγγραφο που δημοσίευσε-, κάτι που δημιούργησε αρκετές απορίες.

«Είμαι περίεργος για την απόφαση να λανσάρουν το widget χωρίς να δημοσιοποιήσουν την έρευνα στην οποία στηρίζεται», ανέφερε στο Χ ο Sasha Gusev, στατιστικός γενετιστής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.

«Ο στόχος είναι να χρησιμοποιηθεί η αντίδραση κατά της ευγονικής για να δημιουργηθεί ένας κύκλος δημοσιότητας και να συγκεντρωθούν περισσότερα χρήματα (διατηρώντας ταυτόχρονα μια πειστική άρνηση), σωστά;», πρόσθεσε.

Ένας εκ των συντακτών του ενημερωτικού εγγράφου, ο Alex Strudwick Young, γενετιστής του UCLA, δήλωσε ότι οι λεπτομέρειες του εργαλείου πρόβλεψης IQ θα δημοσιοποιηθούν σε μελλοντικό ενημερωτικό έγγραφο.

Όλα αυτά αποτελούν παράδειγμα του λεγόμενου Προεμφυτευτικού Γενετικού Ελέγχου για Πολυγονικό Κίνδυνο (PGT-P), μια διαδικασία που κοστίζει χιλιάδες δολάρια, επιπλέον των τυπικών εξόδων της εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Μια μελέτη του 2023 στο περιοδικό Nature διαπίστωσε ότι αυτές οι υπηρεσίες «δεν είναι επαρκώς αποτελεσματικές ή αξιόπιστες για την επιλογή εμβρύων», ενώ η Αρχή Ανθρώπινης Γονιμοποίησης και Εμβρυολογίας (ρυθμιστικός φορέας του Ηνωμένου Βασιλείου) αντήχησε αυτή την άποψη, δηλώνοντας ότι ο PGT-P «δεν πληροί τα κριτήρια για γενετικό έλεγχο και αυτή τη στιγμή δεν υποστηρίζεται επί του παρόντος από επιστημονικά στοιχεία», σύμφωνα με την Telegraph.

Φυσικά, αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ λειτουργούν ουσιαστικά ως «Άγρια Δύση» στην εμβρυολογία, χωρίς σχεδόν κανένα ρυθμιστικό πλαίσιο για την προεμφυτευτική γενετική διάγνωση, κάτι που αρκετοί θεωρούν ότι εμπίπτει στον ίδιο «ηθικό βάλτο» με την ευγονική.

Σοβαρά ερωτήματα και διαμάχες

Φυσικά, η λέξη «ευγονική» φέρνει στο μυαλό εικόνες από τις πιο σκοτεινές σελίδες της ανθρώπινης ιστορίας, καθώς προσέφερε την ψευδή επιστημονική βάση για μερικές από τις μεγαλύτερες θηριωδίες του 20ου αιώνα.

Το 1998, ο Nicholas Agar, καθηγητής ηθικής από τη Νέα Ζηλανδία, έγραψε ένα άρθρο (και αργότερα βιβλία) για τη «φιλελεύθερη ευγονική» -την ιδέα ότι οι γονείς πρέπει να έχουν το δικαίωμα να βελτιώνουν γενετικά τα παιδιά τους-, και αυτή είναι μια άποψη που τουλάχιστον ένα μέλος της Herasight υποστηρίζει με πάθος.

«Όπου έχω συμμετάσχει σε ακαδημαϊκή συζήτηση και διαμάχη ανάμεσα σε συναδέλφους φιλοσόφους σχετικά με τη ‘φιλελεύθερη ευγονική’ \[…] η θέση μου είναι ότι οι αποφάσεις που αφορούν την αναπαραγωγή θα πρέπει να αφήνονται στους γονείς και όχι στο κράτος», δήλωσε πέρυσι ο Jonathan Anomaly, ένας από τους συγγραφείς του ενημερωτικού εγγράφου της Herasight, στην ομάδα ερευνών Hope Not Hate, με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, έπειτα από κατηγορίες ότι συμμετείχε μέσω των συγγραμμάτων και της έρευνάς του στη «φυλετική επιστήμη».

Τρεις ακόμη συγγραφείς του ενημερωτικού εγγράφου της Herasight, αναφέρονται στην έκθεση της Hope Not Hate, και οι κατηγορίες είναι εξίσου ανησυχητικές.

«Η κύρια εργασία μου πάνω σε αυτό το θέμα δεν αναφέρεται καθόλου σε φυλές και είναι σαφές ότι, ενώ το IQ σχετίζεται με καλές κοινωνικές επιδόσεις, δεν είναι ο μόνος παράγοντας που έχει σημασία, ούτε ένδειξη ηθικής αξίας».

Δεν αποτελεί μυστικό το ότι η δύναμη της γενετικής στην πρόβλεψη ασθενειών και άλλων χαρακτηριστικών σε ένα έμβρυο είναι εκπληκτική, αλλά είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό, αντί να χρησιμοποιείται ως τρόπος για να αυξηθεί το κέρδος.