Γαλλία: Το προφίλ της νέας τρομοκρατίας 10 χρόνια μετά το Μπατακλάν

 

Η Γαλλία εξακολουθεί να αποτελεί στόχο ισλαμιστών, 10 χρόνια μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι. Ωστόσο, ο κίνδυνος πλέον προέρχεται από μεμονωμένα άτομα που εμπνέονται από την ιδεολογία διαλυμένων ηγετικά οργανώσεων, όπως το Ισλαμικό Κράτος ή η Αλ Κάιντα

Δέκα χρόνια μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου 2015 στο Παρίσι και στο Σεν-Ντενί, στα περίχωρα της γαλλικής πρωτεύουσας, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο 130 ανθρώπων και τον τραυματισμό 350, η χώρα παραμένει σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής. Η απειλή της ισλαμιστικής τρομοκρατίας δεν έχει εκλείψει• έχει όμως αλλάξει πρόσωπο.

Η απειλή ισλαμιστικών τρομοκρατικών επιθέσεων δε θα πρέπει να υποτιμάται. Αυτό τονίζουν πηγές των υπηρεσιών πληροφοριών και της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας της Γαλλίας, στον Monde. Το Σαββατοκύριακο, γαλλικά μέσα ενημέρωσης, ανέφεραν ότι τρεις νεαρές γυναίκες, ηλικίας περίπου 20 ετών, κατηγορούνται ότι σχεδίαζαν τρομοκρατική επίθεση και ότι έχουν τεθεί υπό κράτηση από τον Οκτώβριο. Οι ύποπτες φέρονται ότι συζητούσαν, στο Διαδίκτυο, σχέδια για επιθέσεις σε αίθουσες συναυλιών και σε μπαρ. Η εφημερίδα Le Parisien ανέφερε ότι η μια εκ των τριών υπόπτων, η οποία θεωρείται ο ”εγκέφαλος” της υπόθεσης, δημοσίευσε τζιχαντιστικό περιεχόμενο στον λογαριασμό της στην πλατφόρμα Tik Tok, τον οποίο ακολουθούν 20.000 χρήστες.

Η Γαλλία εξακολουθεί να αποτελεί στόχο των ισλαμιστών. Ωστόσο, ο κίνδυνος δεν προέρχεται πλέον από τις μεγάλες τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως το Ισλαμικό Κράτος ή η Αλ Κάιντα, των οποίων οι ηγεσίες έχουν σχεδόν διαλυθεί, αλλά από μεμονωμένα άτομα, τα οποία εμπνέονται από την ιδεολογία αυτών των οργανώσεων.

Η προπαγάνδα από το Διαδίκτυο

Το τωρινό προφίλ, σύμφωνα πάντα με πηγές της γαλλικής αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας, της νέας γενιάς ισλαμιστών είναι ο ”τρομοκράτης που εμπνέεται” συνήθως από την προπαγάνδα του Διαδικτύου. Νεαρός, συχνά απομονωμένος ή ψυχικά ευάλωτος, φανατίζεται μέσω του Διαδικτύου και αποφασίζει να δράσει μόνος του, με αυτοσχέδια μέσα. Στις τρεις εκ των τεσσάρων επιθέσεων, που σημειώθηκαν στη Γαλλία, μεταξύ 2020-2025, χρησιμοποιήθηκαν μαχαίρια ή άλλα αυτοσχέδια όπλα. Οι δύο στους τρεις δράστες τέτοιων επιθέσεων ήταν εντελώς άγνωστοι στις αρχές. Τα ονόματά τους δεν περιλαμβάνονταν σε λίστες υπόπτων, ούτε είχαν προηγούμενη δράση. Φέρονται ότι έδρασαν αυτόνομα, επιλέγοντας οι ίδιοι τον στόχο και τη στιγμή της επίθεσης.

Αυτή η νέα μορφή τρομοκρατικής απειλής μοιάζει ενδεχομένως λιγότερο επικίνδυνη από τους ισλαμιστές-κομάντο του 2015, οι οποίοι είχαν εκπαιδευτεί στη Συρία και επιτέθηκαν με βαρύ οπλισμό. Στην πράξη όμως, είναι εξίσου οδυνηρή για τη γαλλική κοινωνία, αρκεί να αναλογιστεί κανείς τις δολοφονίες των καθηγητών Σαμουέλ Πατί, το 2020 και Ντομινίκ Μπερνάρ το 2023, του οποίους αποκεφάλισαν, νεαρότατοι σε ηλικία, ισλαμιστές.

Πέραν του εξαιρετικά νεαρού της ηλικίας, η νέα γενιά των τρομοκρατών είναι πιο παρορμητική και πολύ εξοικειωμένη με την τεχνολογία. Οι επίδοξοι τρομοκράτες καταναλώνουν βίντεο που προωθούν τη βία και τη μισαλλοδοξία. Μαθαίνουν να διαγράφουν τα ψηφιακά τους ίχνη και να χρησιμοποιούν ψευδώνυμα, με αποτέλεσμα, το έργο των υπηρεσιών ασφαλείας να δυσχεραίνεται πολύ, καθώς αναγκάζονται να αφιερώνουν το ήμισυ του προσωπικού τους σε κυβερνοεπιθέσεις και επιχειρήσεις παρακολούθησης επίδοξων τρομοκρατών στο Διαδίκτυο.

Κάτω των 21 ετών οι δράστες τζιχαντιστικών επιθέσεων

Την τελευταία διετία, το 70% των 37 συλληφθέντων για σχεδιασμό τζιχαντιστικών επιθέσεων, ήταν νέοι κάτω των 21 ετών, και σε αρκετές περιπτώσεις, ανήλικοι 15 και 16 ετών. Από την αρχή του 2025, οι γαλλικές αρχές έχουν αποτρέψει έξι τρομοκρατικές επιθέσεις, με υπόπτους ηλικίας 17 έως 22 ετών.

Μετά από μια εξαετία ύφεσης (2017–2023), έχει αυξηθεί ο αριθμός των τρομοκρατικών επιθέσεων ή απόπειρας επιθέσεων στη Γαλλία. Η αύξηση αυτή συνέπεσε με τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς, στις 7 Οκτωβρίου 2023, εναντίον του Ισραήλ και τον πόλεμο στη Γάζα που ακολούθησε και ο οποίος χρησιμοποιείται ως εργαλείο προπαγάνδας από τις διεθνείς ισλαμιστικές οργανώσεις. Είναι ενδεικτικό ότι τον περασμένο Ιούνιο, ο ηγέτης της Αλ Κάιντα στην Υεμένη κάλεσε σε επιθέσεις εναντίον της Δύσης, ”για να εκδικηθεί τον παλαιστινιακό λαό”. Παρά την εκεχειρία που ετέθη σε ισχύ στις 13 Οκτωβρίου, η Γάζα παραμένει κεντρικό θέμα στις διαδικτυακές κοινότητες των τζιχαντιστών. Μετά την 7η Οκτωβρίου 2023, οι περισσότερες από τις μισές επιθέσεις ή αποτραπείσες επιθέσεις στη Γαλλία, συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη σύγκρουση στη Γάζα.

Οι καθοδηγητές

Παράλληλα, έχει αναδειχθεί και άλλη μια νέα μορφή τρομοκρατίας: η αποκαλούμενη ”απειλή που ενεργοποιείται”: πρόκειται για περιπτώσεις όπου εξτρεμιστές στο εξωτερικό καθοδηγούν ή παρακινούν συγγενείς και ομοεθνείς τους στη Γαλλία, προκειμένου αυτοί να περάσουν στη δράση. Τέτοια περιστατικά ήταν η επίθεση στη χριστουγεννιάτικη αγορά στο Στρασβούργο, στις 11 Δεκεμβρίου 2022, (με τρεις νεκρούς και 12 τραυματίες) και η απόπειρα επίθεσης, την οποία απέτρεψε η αστυνομία, στο Σεντ Ετιέν, τον Μάιο 2024, πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, τον Αύγουστο του ιδίου έτους.

Οι εξτρεμιστές αυτού του τύπου συνδέονται κυρίως με ομάδες από τον βόρειο Καύκασο (την Τσετσενία, το Νταγκεστάν) και την κεντρική Ασία (το Τατζικιστάν, το Ουζμπεκιστάν). Αυτή η μορφή ισλαμικής τρομοκρατίας ενισχύθηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου 2022, καθώς αρκετοί τζιχαντιστές οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί στην Ουκρανία, μετά την πτώση του ”χαλιφάτου” του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία και το Ιράκ, μετακινήθηκαν δυτικά, και εγκαταστάθηκαν σε ευρωπαϊκές χώρες. Πρόκειται για κοινότητες τρομοκρατών, στις οποίες οι δυτικές αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες δυσκολεύονται να διεισδύσουν, εξαιτίας του κλειστού τους χαρακτήρα και των σπανίων γλωσσών, στις οποίες επικοινωνούν τα μέλη τους.