Ποιος Kερδίζει όταν η Ελλάδα χάνει – Το σχέδιο συρρίκνωσης των ΕΛΤΑ και η εγκατάλειψη της περιφέρειας

 

Ποιος κερδίζει όταν η Ελλάδα χάνει – Το σχέδιο συρρίκνωσης των ΕΛΤΑ και η εγκατάλειψη της περιφέρειας

Η υπόθεση των Ελληνικών Ταχυδρομείων αποκαλύπτει για ακόμη μία φορά την ίδια παλιά ιστορία: ένας δημόσιος οργανισμός δηλώνεται «ζημιογόνος», τοποθετείται μια «διοίκηση ειδικής αποστολής» και μέσα σε λίγους μήνες ξεκινά η συρρίκνωση, το ξερίζωμα και, τελικά, η παράδοση του πεδίου σε ιδιωτικά συμφέροντα. Στο νέο αυτό επεισόδιο πρωταγωνιστεί ο Γρηγόρης Σκλήκας, ο οποίος ανέλαβε το τιμόνι των ΕΛ.ΤΑ. στις αρχές του 2023, εμφανιζόμενος ως ο άνθρωπος που θα φέρει τον «μετασχηματισμό». Το αποτέλεσμα; Ένας οργανισμός μικρότερος, ακριβότερος και με ακόμη λιγότερη παρουσία στη ζωή των πολιτών.

Το πρώτο στοιχείο που προκάλεσε αντιδράσεις είναι οι απολαβές της κορυφής. Τον Ιανουάριο του 2025, ο μισθός του διευθύνοντος συμβούλου ήταν 7.374 ευρώ. Έξι μήνες αργότερα, είχε φτάσει στα 13.417 ευρώ. Διπλασιασμός αποδοχών σε έναν οργανισμό που, κατά τα λεγόμενα της κυβέρνησης, «μπαίνει μέσα» και πρέπει να σωθεί από τον… εαυτό του. Η εικόνα δεν συνάδει με έναν οργανισμό σε κρίση, αλλά με μια ηγεσία που λειτουργεί υπό λογική θριάμβου.

Την ίδια στιγμή, τα ταχυδρομικά καταστήματα που εξυπηρετούσαν νησιά, ορεινά χωριά, ακριτικές περιοχές και αστικές γειτονιές εξαφανίζονται από τον χάρτη. Από τα 600 καταστήματα που λειτουργούσαν στην αρχή της θητείας Σκλήκα, 143 έχουν ήδη κατεβάσει ρολά και 204 ακόμη βρίσκονται στη λίστα προς κλείσιμο. Αν το πλάνο ολοκληρωθεί, τα ΕΛ.ΤΑ. θα χάσουν πάνω από το μισό δίκτυό τους — και μαζί τον κοινωνικό ρόλο που κάποτε τα δικαίωνε ως δημόσια υπηρεσία κοινής ωφέλειας.

Κι όλα αυτά, παρά τις κρατικές ενέσεις ρευστού που ξεπερνούν τα 250 εκατ. ευρώ από το 2020. Λεφτά δηλαδή υπάρχουν — όχι όμως για τον κόσμο της περιφέρειας που έχει ανάγκη το ταχυδρομείο, αλλά για μια «αναδιοργάνωση» που μεταφράζεται σε λιγότερες υπηρεσίες για περισσότερους πολίτες. Γιατί όταν κλείνει το κατάστημα μιας περιοχής, δεν εξαφανίζεται η ανάγκη: απλώς μεταφέρεται στον ιδιωτικό τομέα, σε υψηλότερο κόστος.

Το πολιτικό σκηνικό λειτουργεί σαν να παρακολουθούμε γνωστή θεατρική παράσταση. Κάποιοι εκφράζουν αιφνιδιασμένοι την «ανησυχία» τους για την αποδυνάμωση του δικτύου — παρότι οι ίδιες κυβερνήσεις έχουν χτίσει, διαχρονικά, την κουλτούρα του ξεπουλήματος μέσα από διορισμούς κομματικών, οικονομική ασφυξία και απαξίωση υποδομών. Η κυβέρνηση, που μόλις χθες μιλούσε για «ψηφιακό μετασχηματισμό» των ΕΛ.ΤΑ., σήμερα ζητά επανεξέταση των λουκέτων, όχι επειδή ανησύχησε για τη δημόσια υπηρεσία, αλλά επειδή ανησύχησαν οι ψηφοφόροι και οι βουλευτές της.

Η παραίτηση του Γρηγόρη Σκλήκα δεν ήρθε επειδή απέτυχε το σχέδιο. Ήρθε επειδή έκανε θόρυβο. Σε επικοινωνιακό επίπεδο. Όχι ουσιαστικό. Η «μεταρρύθμιση» παγώνει προσωρινά, όχι επειδή κρίθηκε λάθος, αλλά για να επιστρέψει όταν η κοινωνία θα έχει κουραστεί από τις διαμαρτυρίες. Το έργο έχει ξαναπαιχθεί: Ολυμπιακή, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Η συνταγή γνωστή – και πάντα με το ίδιο αποτέλεσμα: δημόσια περιουσία, παραδομένη σε λίγους.

Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία δεν είναι απλώς ένας οργανισμός∙ είναι η καθημερινή πρόσβαση σε υπηρεσίες για χιλιάδες ανθρώπους που δεν έχουν καμία άλλη επιλογή. Και η Ελλάδα που τα συρρικνώνει δεν είναι η Ελλάδα της ανάπτυξης, αλλά η Ελλάδα που αποσύρεται από την ευθύνη της να στηρίζει τους πολίτες που βρίσκονται πιο μακριά από τα φώτα.

Ο απολογισμός της περιόδου Σκλήκα δεν αφορά μόνο αριθμούς, ποσοστά και εξορθολογισμούς, αλλά την κατεύθυνση μιας χώρας που σταδιακά παραιτείται από την ίδια της τη δυνατότητα να προσφέρει βασικές υπηρεσίες στους πολίτες της. Και όσο αυτή η κατεύθυνση μένει αναπάντητη, τόσο πλησιάζει η στιγμή που το ταχυδρομείο θα έχει γίνει μια ακόμη ανάμνηση: από εκείνες που χάθηκαν στο όνομα της «μεταρρύθμισης», αλλά στην ουσία — για χάρη της ιδιωτικοποίησης.

Το ερώτημα δεν είναι πλέον τι έκανε ο Σκλήκας.
Το ερώτημα είναι τι έκανε — και τι κάνει ακόμη — η χώρα.

Ποιος ωφελείται από την αποδυνάμωση των ΕΛ.ΤΑ.;

Όταν μιλάμε για ένα δημόσιο αγαθό που το αποδυναμώνουν μπροστά στα μάτια μας, δεν χωρά ούτε τεχνητός στόμφος ούτε σπασμένος λόγος, χωρά μόνο η καθαρή αλήθεια που ενώνει όλα τα σημεία σε ένα ενιαίο νήμα και αυτό το νήμα λέει ότι η αποδυνάμωση των Ελληνικών Ταχυδρομείων δεν είναι ένα λάθος που συνέβη τυχαία, δεν είναι μια άτυχη στιγμή ενός οργανισμού που “έπεσε έξω”, αλλά μια πολιτική επιλογή που δημιουργεί νικητές και χαμένους και οι χαμένοι είναι αυτοί που πάντα πληρώνουν τον λογαριασμό, δηλαδή οι πολίτες, οι μικρές κοινότητες, η περιφέρεια, οι πιο αδύναμοι, ενώ οι νικητές είναι όσοι περιμένουν εδώ και χρόνια να πάρουν στα χέρια τους κομμάτια του Δημοσίου

Οι ιδιωτικές εταιρείες ταχυμεταφορών κερδίζουν όταν το δημόσιο ταχυδρομείο μικραίνει, γιατί ξαφνικά μετατρέπεται σε προνόμιο αυτό που ήταν δικαίωμα, η παράδοση ενός γράμματος, ενός δέματος, η πρόσβαση σε μια βασική υπηρεσία που κάποτε την παρείχε το κράτος με την ίδια υποχρέωση είτε ο πολίτης ζούσε στην Αθήνα είτε στις Καστανιές του Έβρου είτε στους Φούρνους Ικαρίας, ενώ τώρα το ιδιωτικό συμφέρον αποφασίζει που “συμφέρει” να φτάνει και που όχι και αν δεν συμφέρει, ο πολίτης απλώς μένει εκτός

Οι επενδυτές ακινήτων περιμένουν στη σειρά να αξιοποιήσουν τα ακίνητα των ΕΛΤΑ, γιατί πίσω από την πινακίδα ενός καταστήματος υπάρχει συχνά ένα “φιλέτο”, μια θέση σε πλατεία, μια αποθήκη σε στρατηγικό σημείο μεταφορών, ένας χώρος που το κράτος έχτισε με χρήματα του λαού και τώρα αυτός ο χώρος παρουσιάζεται σαν βάρος που πρέπει να φύγει από πάνω του, αντί να αξιοποιηθεί από το ίδιο το Δημόσιο για την κοινωνία

Τα funds της εφοδιαστικής αλυσίδας βλέπουν ότι το ταχυδρομικό έργο αλλάζει μορφή και θέλουν να πάρουν στα χέρια τους τα δίκτυα, τα logistics, τις ροές των δεμάτων, γιατί εκεί βρίσκεται η νέα οικονομία και κάθε κατάστημα ΕΛΤΑ που κλείνει είναι ένα εμπόδιο λιγότερο για εκείνους και ένα δικαίωμα λιγότερο για τον πολίτη

Το Υπερταμείο ωφελείται πολιτικά και επιχειρησιακά, γιατί υπηρετεί έναν σκοπό που του έχει δοθεί: τη συρρίκνωση των δημόσιων υποδομών και την προετοιμασία τους για μεταβίβαση, ενώ ταυτόχρονα το πλασάρει ως “μεταρρύθμιση”, ως δήθεν εξυγίανση, την ώρα που η χώρα παραδίδει τον έλεγχο κρίσιμων τομέων σε ιδιώτες που δεν εκλέγονται, δεν λογοδοτούν και δεν ενδιαφέρονται για τη σύνδεση της ορεινής Ελλάδας ή των μικρών νησιών, αλλά για το αν μια διαδρομή γράφει κέρδος

Η κυβέρνηση ωφελείται επικοινωνιακά, γιατί παρουσιάζει ως “εκσυγχρονισμό” αυτό που είναι διάλυση, και ως “επιτυχία” αυτό που είναι υποχώρηση του κράτους από τον ρόλο του και το κάνει τμηματικά, για να μην υπάρξουν αντιδράσεις και όταν ξεσηκώνεται ο κόσμος, κάνει μια προσωρινή παύση, όχι γιατί αλλάζει στρατηγική, αλλά γιατί περιμένει την κόπωση της κοινωνίας, μέχρι να προχωρήσει στο επόμενο βήμα

Και να λοιπόν ποιοι ωφελούνται, όχι με θεωρίες, αλλά με πράξεις: οι ιδιώτες που μπαίνουν στη θέση ενός Δημοσίου που αποσύρεται, οι επενδυτές που βλέπουν ευκαιρία εκεί που άλλοτε υπήρχε κοινωνική αποστολή, οι πολιτικοί που βαφτίζουν το ξεπούλημα “αναδιάρθρωση” για να αποποιηθούν τις ευθύνες τους, ενώ οι πολίτες μένουν με την ερώτηση να αιωρείται βαριά πάνω από τα κεφάλια τους: ποιος θα διασφαλίσει ότι η Ελλάδα δεν θα γίνει μια χώρα δύο ταχυτήτων όπου οι λίγοι θα έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες επειδή “συμφέρει” και οι πολλοί θα πρέπει να μετακινούνται δεκάδες χιλιόμετρα για το αυτονόητο, την ώρα που το κράτος θα έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά

Και το πιο πικρό όλων είναι ότι η Ελλάδα κάποτε καμάρωνε πως το ταχυδρομείο της φτάνει και στο πιο απομακρυσμένο σημείο της επικράτειας γιατί το κράτος όφειλε να είναι εκεί ακριβώς όπου η αγορά αδιαφορεί ενώ τώρα, στο τέλος εποχής των ΕΛΤΑ, μοιάζει να νιώθουν κάποιοι ικανοποίηση που επιτέλους “αποτινάσσεται ένα βάρος”, λες και το βάρος ήταν η σύνδεση με τους ανθρώπους, με την καθημερινή ζωή, με την αίσθηση ότι δεν είμαστε μόνοι σε αυτή τη χώρα αλλά κομμάτια ενός ενιαίου χάρτη που λέγεται Ελλάδα

Και όσο το κράτος φεύγει, τόσο η ερώτηση επιστρέφει και δυναμώνει: ποιος πραγματικά κερδίζει όταν η κοινωνία χάνει;

Ποιες περιοχές μένουν χωρίς ταχυδρομείο – και τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα που μικραίνει

Η Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη και όσοι βολεύονται να το ξεχνούν αυτό, το ξεχνούν επειδή δεν χρειάζεται να στηθούν σε ουρά στο Καστελλόριζο ή στην Αμοργό για να πάρουν μια σύνταξη, δεν χρειάζεται να διανύσουν 40 χιλιόμετρα χωματόδρομο στον Γράμμο ή στα Τζουμέρκα για να στείλουν ένα έγγραφο, δεν χρειάζεται να χάσουν μεροκάματο επειδή το πιο κοντινό ταχυδρομείο μεταφέρθηκε σε άλλη πόλη, όμως αυτή η Ελλάδα υπάρχει και είναι η Ελλάδα που κρατάει ακόμη όρθια την έννοια της επικράτειας και της συνέχειας του κράτους και αυτή η Ελλάδα τώρα πληρώνει το τίμημα μιας πολιτικής που θεωρεί ότι όσοι ζουν μακριά από τα κέντρα απλώς δεν μετράνε αρκετά

Στα νησιά του Αιγαίου, που ήδη ασφυκτιούν από το κόστος μετακίνησης, από την έλλειψη υπηρεσιών, από την υποστελέχωση στα πάντα, τα ΕΛΤΑ κλείνουν ή υποβαθμίζονται, με αποτέλεσμα ηλικιωμένοι που λαμβάνουν τη σύνταξή τους μέσω ταχυδρομείου να αναγκάζονται να διανύουν αποστάσεις που δεν μπορούν, άνθρωποι με προβλήματα υγείας να εξαρτώνται από τρίτους για μια απλή συναλλαγή, μικρές επιχειρήσεις να χάνουν έσοδα επειδή τα δέματα καθυστερούν, τουρίστες να σχηματίζουν ουρές επειδή ο ένας υπάλληλος δεν αρκεί για να εξυπηρετήσει ολόκληρο νησί

Στην ηπειρωτική Ελλάδα, σε χωριά που κάθε χρόνο χάνουν νέους, χάνουν σχολεία, χάνουν ιατρεία, τώρα χάνουν και το ταχυδρομείο, χάνουν δηλαδή την τελευταία δημόσια λειτουργία που απέμενε και το κράτος αποσύρεται αφήνοντας πίσω του κενά, πολιτισμένα κενά, άδεια κτίρια, ταμπέλες κατεβασμένες και ανθρώπους που νιώθουν πως η πρωτεύουσα τους έχει ξεγράψει, πως δεν είναι πια στο κέντρο του ενδιαφέροντος, πως απλώς υπάρχουν επειδή δεν μετακόμισαν ακόμα

Στις ακριτικές περιοχές, εκεί όπου το ταχυδρομείο δεν ήταν απλώς υπηρεσία αλλά δήλωση παρουσίας του ελληνικού κράτους δίπλα στα σύνορα, η συρρίκνωση του δικτύου δίνει το λάθος μήνυμα την λάθος στιγμή, την ώρα που όμορες χώρες επιδεικνύουν όλο και πιο επιθετικές συμπεριφορές, εμείς αφαιρούμε από τους ακρίτες την αίσθηση ότι το κράτος είναι μαζί τους, αφαιρούμε την ίδια την εικόνα της σημαίας που κυμάτιζε σε ένα ταπεινό ταχυδρομικό κατάστημα και υπενθύμιζε ότι και ο τελευταίος κάτοικος των συνόρων έχει δικαιώματα ίσα με του αστού

Και έτσι ζωγραφίζεται ένας χάρτης όπου οι περισσότερες “μαύρες τρύπες” υπηρεσιών είναι εκεί ακριβώς όπου η Ελλάδα χρειάζεται να είναι πιο παρούσα, στις νησιωτικές δομές, στα ορεινά χωριά, στις παραμεθόριες περιοχές, εκεί που οι άνθρωποι δεν ζητούν πολυτέλειες, ζητούν απλώς αυτό που κάποτε θεωρούσαμε δεδομένο, ότι το κράτος δεν εγκαταλείπει τους πολίτες του

Το κλείσιμο των ταχυδρομείων δεν είναι μόνο οργανωτική αλλαγή, είναι μήνυμα, μήνυμα πως η δημόσια φροντίδα γίνεται προνόμιο, μήνυμα πως η αγορά αντικαθιστά την υποχρέωση, μήνυμα πως όσοι ζουν μακριά από το κέντρο καλούνται να μάθουν να ζουν χωρίς κέντρο, χωρίς δομές, χωρίς βοήθεια, μήνυμα πως η Ελλάδα μικραίνει όχι γεωγραφικά αλλά πολιτικά και ηθικά

Και καθώς το κράτος υποχωρεί και οι πολίτες βλέπουν να αφαιρείται από τη γειτονιά τους ένα ακόμη σημείο ζωής, ένα ακόμη σύμβολο κρατικής παρουσίας, ένα ακόμη κομμάτι ασφάλειας, η ερώτηση επιστρέφει ξανά και δεν θα σταματήσει αν δεν απαντηθεί: πόσο ακόμη θα μικραίνει η Ελλάδα μέχρι κάποιος να αποφασίσει ότι πρέπει ξανά να μεγαλώσει, όχι σε λόγια αλλά σε πράξεις, όχι με βιτρίνες αλλά με παρουσία, όχι με υποσχέσεις αλλά με εκείνο που κάνει ένα κράτος να αξίζει το όνομά του, την προστασία και την υπηρεσία προς κάθε πολίτη σε κάθε τετραγωνικό της πατρίδας

Και στο τέλος της ημέρας, όταν το τελευταίο ταχυδρομείο ενός μικρού τόπου κατεβάσει ρολά, όταν η τελευταία σημαία που έδειχνε ότι εδώ υπάρχει ακόμη κράτος διπλωθεί και μπει σε αποθήκη, ποιος θα μπορέσει να πει με καθαρή συνείδηση ότι αυτή η χώρα συνεχίζει να λειτουργεί για όλους και όχι μόνο για όσους “συμφέρει”;

Το καζάνι της ΝΔ βράζει

Για όσους μπορούν να διαβάσουν τι πραγματικά συμβαίνει σήμερα στη ΝΔ, το επεισόδιο με τα ΕΛΤΑ αποτελεί μια ζωντανή εικόνα της κατάστασης: ένας μικρός σπινθήρας που αποκαλύπτει τη φωτιά που καίει κάτω από την επιφάνεια. Όπως επισημαίνουν παλιοί γνώστες των εσωτερικών της «γαλάζιας παράταξης», αυτό που είδαμε είναι πιθανότατα μια προειδοποίηση για το βράδυ των εκλογών, αν οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν.

Το αντάρτικο των βουλευτών, με αφορμή μια σχετικά ασήμαντη υπόθεση, επιβεβαιώνει ότι το καζάνι της Κοινοβουλευτικής Ομάδας βράζει. Η οργή εστιάζεται κυρίως στους υπουργούς και στα πρόσωπα του λεγόμενου «επιτελικού κράτους», που λειτουργούν με τα δικά τους συστήματα και τεχνοκρατικές ομάδες, συχνά αποκομμένοι από την κοινωνία. Το μόνο που φαίνεται να τους νοιάζει είναι οι προσωπικές τους «δουλειές», χωρίς να λογαριάζουν το πολιτικό κόστος ή την εικόνα της κυβέρνησης. Η θυσία του Διευθύνοντος Συμβούλου των ΕΛΤΑ αποτελεί μια συμβολική κίνηση, αλλά η ουσία είναι βαθύτερη και σχετίζεται με την αντίληψη του Μαξίμου για τη συνεργασία με την κοινοβουλευτική ομάδα και το κράτος γενικότερα.

Οι κινήσεις του Μαξίμου μοιάζουν πλέον με πανικό. Η αμφιλεγόμενη διαχείριση στον Χατζηδάκη, ο οποίος είχε προσωπικά επιλέξει τον Σκλήκα, προστίθεται σε μια σειρά κυβερνητικών στρατηγικών που έχουν προκαλέσει πολιτικά «φιάσκο», όπως και στην περίπτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πορεύεται πλέον σε κατάσταση ομηρίας: η Κοινοβουλευτική Ομάδα δεν είναι πια σιωπηλή και απειλεί να τον ανατρέψει, δείχνοντας ότι η περίοδος της παντοδυναμίας έχει λήξει. Η άτακτη υποχώρηση στο θέμα των ΕΛΤΑ φανερώνει ότι η ηγεσία προσαρμόζεται στις πιέσεις της ομάδας της, επιβεβαιώνοντας ότι το «πουλόβερ» της ηγεσίας ξηλώνεται.

Παρά τα όποια προσχήματα και δικαιολογίες, η Κοινοβουλευτική Ομάδα σημείωσε την πρώτη της νίκη εντός του Μαξίμου, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα: το γαλάζιο στρατόπεδο πλέον δεν είναι ενωμένο πίσω από τον πρωθυπουργό. Το μεγάλο ερώτημα που πλανάται είναι εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα καταφέρει να φτάσει μέχρι τις εκλογές ή αν η πίεση της κοινοβουλευτικής ομάδας θα τον αναγκάσει να υποχωρήσει, παρά τις δημόσιες διαψεύσεις του.

Η κατάσταση στο Μαξίμου είναι πλέον κρίσιμη: οι συνεργάτες βλέπουν ο ένας τον άλλον με καχυποψία, οι διαρροές πέφτουν σαν χαλάζι και τα «καρφιά» γίνονται δημόσια. Η κυβέρνηση λειτουργεί οριακά, ενώ η κοινοβουλευτική ομάδα, που πλέον βλέπει την επανεκλογή της αβέβαιη, δεν πρόκειται να μείνει αδρανής. Συσπειρώνεται γύρω από τους «δελφίνους» και είναι έτοιμη να ενεργοποιήσει σχέδια που θα εξασφαλίσουν την πολιτική της επιβίωση.

Ακόμα και ένας μικρός σπινθήρας, όπως το θέμα των ΕΛΤΑ, μπορεί πλέον να προκαλέσει σεισμικές δονήσεις στο Μαξίμου. Ο χρόνος για τον Κυριάκο Μητσοτάκη μετρά αντίστροφα και τίποτε δεν είναι όπως παλιά. Το μεγάλο ερώτημα που παραμένει για το γαλάζιο στρατόπεδο είναι ποιος θα αναλάβει τα ηνία μετά το τέλος της εποχής Μητσοτάκη. Τα υπόλοιπα, όπως πάντα, θα φανούν στην πολιτική σκηνή…