NEO Μάθημα στα σχολεία: Ποια Eίναι η «Ηθική» που αντικαθιστά τα «Θρησκευτικά» για όσους δεν επιθυμούν να τα παρακολουθήσουν

 

Ένα νέο γνωστικό αντικείμενο εντάσσεται από το σχολικό έτος 2026-2027 στο ωρολόγιο πρόγραμμα Δημοτικών Σχολείων, Γυμνασίων και Λυκείων. Πρόκειται για το μάθημα της «Ηθικής», το οποίο θα παρακολουθούν οι μαθητές που επιθυμούν απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών που παύει να γίνεται υποχρεωτικό. 

Η σχετική απόφαση δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 6259/21.11.2025, καθορίζοντας τη φυσιογνωμία και το περιεχόμενο του νέου Προγράμματος Σπουδών (ΠΣ).

Το μάθημα θα διδάσκεται σε όλες τις τάξεις Γυμνασίου και Λυκείου, καθώς και στις τέσσερις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Δηλαδή από την Γ’ έως και την ΣΤ’ Δημοτικού. 

Απευθύνεται αποκλειστικά σε μαθητές που έχουν ζητήσει απαλλαγή από τα Θρησκευτικά, ενώ οι ώρες διδασκαλίας του θα είναι αντίστοιχες με εκείνες του μαθήματος που αντικαθιστά. Με την εισαγωγή της Ηθικής, το Υπουργείο δίνει ένα νέο πλαίσιο για τους μαθητές που δεν επιθυμούν να παρακολουθήσουν τα Θρησκευτικά, εντάσσοντας στο σχολικό πρόγραμμα ένα μάθημα με ευρωπαϊκό χαρακτήρα και διεθνή βαρύτητα.

Το περιεχόμενο και η φιλοσοφία του μαθήματος

Σύμφωνα με το ΦΕΚ, το πρόγραμμα της Ηθικής διαμορφώνεται με βάση τα σύγχρονα κοινωνικά, επιστημονικά και εκπαιδευτικά δεδομένα και εστιάζει σε ζητήματα που αφορούν τον άνθρωπο ανεξαρτήτως θρησκεύματος ή ιδεολογίας. Το αντικείμενο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών και υπαρξιακών προβληματισμών, αντανακλώντας και τις μεγάλες μεταβολές που έχουν συντελεστεί στη δομή των σύγχρονων κοινωνιών.

Στο Γυμνάσιο, το μάθημα λειτουργεί ως εισαγωγή στη φιλοσοφική και ηθική σκέψη, με στόχο την εξοικείωση των μαθητών με τα «ανοικτά» ερωτήματα της φιλοσοφίας και τη διαδικασία αναζήτησης επιχειρημάτων και αξιών που χαρακτηρίζει την ηθική προβληματική.

Όπως επισημαίνεται στο ΦΕΚ, η εισαγωγή μαθήματος Ηθικής ακολουθεί μια διεθνώς ενισχυόμενη τάση. Πολλές χώρες έχουν εντάξει στα προγράμματά τους μαθήματα ηθικής φιλοσοφίας ή κοσμικής ηθικής, απευθυνόμενα σε άθεους, αγνωστικιστές, ετερόδοξους ή αλλόθρησκους μαθητές.

Όπως αναφέρεται στο ΦΕΚ: «Τα διάφορα Προγράμματα Σπουδών υποστηρίζουν την αναγκαιότητα της παρουσίας της Ηθικής με διάφορους τρόπους, όλα όμως συγκλίνουν στα παρακάτω:

α. Το μάθημα της Ηθικής ενισχύει την κριτική σκέψη, τη σαφή και τεκμηριωμένη διατύπωση προφορικού και γραπτού λόγου, δεδομένου ότι οι αποφάνσεις μας περί καλού και κακού συναρτώνται άμεσα με τις αποφάσεις μας για επιδίωξη του πρώτου και αποτροπή από το δεύτερο.

β. Η προβληματική της Ηθικής -μέσα από τα ερωτήματα που θέτει και τις απαντήσεις που δίνει σε αυτά- διαχέεται και εμπλέκεται, ρητά ή άρρητα, σε θεμελιακά ζητήματα που συνδέονται με όλα τα γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος. Επομένως, η διδασκαλία της Ηθικής Φιλοσοφίας ενισχύει τη διαθεματικότητα και τη διεπιστημονικότητα, ενώ, επιπλέον, διευκολύνει την κατανόηση της σύνδεσης των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων με τον πρακτικό βίο.

γ. Καλλιεργεί την κουλτούρα του διαλόγου, της αντιπαράθεσης επιχειρημάτων, της σύνθεσης απόψεων, του κριτικοερμηνευτικού λόγου και κυρίως του κριτικού και αυτοκριτικού αναστοχασμού επί των ιδεών, των θρησκευτικών δογμάτων, των πολιτικών θεωριών και κοινωνικών συστημάτων.

δ. Στην Ηθική Φιλοσοφία δεν υπάρχουν έτοιμες εκ των προτέρων απαντήσεις στα ζητήματα στα οποία εφαρμόζεται. Οι έννοιες και οι αρχές της Ηθικής Φιλοσοφίας χρησιμοποιούνται για τη διατύπωση επιχειρημάτων, την αναστοχαστική στάθμιση αξιών και θέσεων και την αντιμετώπιση ηθικών διλημμάτων».