Γιατί Eίμαστε όλοι θυμωμένοι;

 

Θα ήταν αφελής να υποστηρίξει κανείς ότι ο θυμός ως φυσική αλλά όχι πάντα κοινωνικά αποδεκτή ή δικαιολογημένη ψυχοσωματική αντίδραση του ανθρώπου δεν είναι παραγωγικός και εποικοδομητικός.

Άλλωστε πάνω στο θυμό – την περίφημη μήνη του Αχιλλέα απέναντι στον Αγαμέμνονα- θεμελιώθηκαν οι 15.693 στίχοι του έπους της Ιλιάδας. Βεβαίως το ομηρικό beef του ημίθεου με τον βασιλιά των Αχαιών για τα μάτια και τις λοιπές χάρες της Βρισηίδας ελάχιστες ομοιότητες μπορεί να έχει με το συλλογικό -άρρητο μέχρι πρότινος αλλά αρθρωμένο πια στις μαζικές πορείες για την επέτειο των δύο ετών από το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών  -θυμό που φαίνεται να μας έχει καταλάβει με ταχύτητα και δυναμική που θα ζήλευε και πανδημικό κύμα μεταδοτικού ιού.

Η μήνις του Αχιλλέα αποτυπωμένη από τον Γάλλο ζωγράφο Ζακ Λουί Νταβίντ, συλλογή Kimbell Art Museum

Ο θυμός μοιάζει να μας ακολουθεί με προσήλωση πιστού σκυλιού. Και είναι παντού. Στις στάσεις των λεωφορείων και στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στις ουρές αναμονής των δημόσιων νοσοκομείων, στις μικρές καθημερινές συναλλαγές μας με το δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα, στις μετακινήσεις, στα τηλεφωνήματά μας, σε καθετί που απαιτεί ακόμα και την ελάχιστη κοινωνική επαφή και συνύπαρξη. Καθένας μπορεί να ανακαλέσει τουλάχιστον μία στιγμή που βρέθηκε να ενσαρκώνει τον ιδανικό αποδιοπομπαίο τράγο επειδή αφαιρέθηκε σε ένα πράσινο φανάρι και ξεκίνησε με καθυστέρηση κλάσματος δευτερολέπτου.

Γιατί είμαστε όμως ανά πάσα στιγμή ετοιμοπόλεμοι να μπούμε στα παπούτσια των ηρώων της σειράς του Netflix «Beef», να βρούμε με άλλα λόγια το νόημα σε ένα αίσθημα θυμού που διοχετεύεται αδιακρίτως, συχνά για ψύλλου πήδημα και ενίοτε με τη μορφή της παθητικής επιθετικότητας.

Πέμπτοι πιο αγχωμένοι στον κόσμο

Αλλά καλύτερα να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, επαληθεύοντας πρώτα την αίσθηση πως όλοι βρισκόμαστε – σε διαφορετική διαβάθμιση- εν βρασμώ. Από την έρευνα της εταιρίας διαΝΕΟσις με τίτλο «Τι πιστεύουν οι Έλληνες» που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Απρίλιο προκύπτει ότι τα κυρίαρχα συναισθήματα στην ελληνική κοινωνία είναι η Ανασφάλεια (49,9% του δείγματος των ερωτώμενων), η απογοήτευση (44,3%) και -μάλλον εύλογα ως άθροισμα των δύο πρώτων- ο θυμός (29,7%). Ένας στους τρεις συμπατριώτες μας δηλαδή έχει πλήρη επίγνωση του κυρίαρχου συναισθήματός του.

Το ποσοστό των θυμωμένων Ελλήνων είναι σημαντικά μεγαλύτερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο, τον οποίο η εταιρία Gallup σε έρευνα που πραγματοποίησε το 2023 σε 100 χώρες καταμέτρησε στο 23%. Στην ίδια μέτρηση το 58% των συμπατριωτών μας παραδέχτηκε πως καταλαμβάνεται καθημερινά από το αίσθημα του στρες. Με αυτή την επίδοση η Ελλάδα κέρδισε με το σπαθί της – και με σπονδή την ψυχική ισορροπία των πολιτών της- τη θέση της ως πέμπτη πιο αγχώδης χώρα στην υφήλιο.