Η Ελλάδα αποφάσισε να αποσύρει τη στήριξή της στην πρόταση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) για την επιβολή παγκόσμιου φόρου άνθρακα στον ναυτιλιακό τομέα και σχεδιάζει να απόσχει από την τελική ψηφοφορία, διαφοροποιούμενη για πρώτη φορά ανοικτά από την κοινή ευρωπαϊκή θέση.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, η Αθήνα, μολονότι τον Απρίλιο είχε ταχθεί υπέρ ενός αρχικού προσχεδίου των νέων κανονισμών, διατηρούσε εξαρχής επιφυλάξεις απέναντι στο πλαίσιο των μηδενικών καθαρών εκπομπών και στις επιπτώσεις που αυτό συνεπάγεται για τη ναυτιλιακή βιομηχανία.
Η πρόταση του ΙΜΟ προβλέπει την επιβολή ενός διεθνούς τέλους στις ναυτιλιακές εταιρείες, το οποίο θα τις υποχρεώνει να καταβάλλουν αντίτιμο για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που παράγουν — περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο τόνους θερμοκηπιακών αερίων ετησίως.
Στόχος του Οργανισμού είναι η ευθυγράμμιση της παγκόσμιας ναυτιλίας με τις δεσμεύσεις της Συμφωνίας των Παρισίων, όμως η εφαρμογή του μέτρου συναντά σφοδρές αντιδράσεις τόσο από τη βιομηχανία όσο και από σημαντικούς διεθνείς παράγοντες.
Ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζει τα κράτη μέλη να στηρίξουν το νέο πλαίσιο, επιδιώκοντας να αναδειχθεί σε παγκόσμιο πρωταγωνιστή κατά της κλιματικής αλλαγής, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εκφράσει ρητή αντίθεση. Η Ουάσιγκτον θεωρεί ότι η επιβολή ενός τέτοιου φόρου θα δημιουργούσε στρεβλώσεις στο διεθνές εμπόριο και έχει προειδοποιήσει ότι, σε περίπτωση υιοθέτησής του, θα απαντήσει με σειρά αντιμέτρων, όπως επιπλέον λιμενικά τέλη, περιορισμούς στις θεωρήσεις και εισαγωγικούς δασμούς. Παράλληλα, οι αμερικανικές αρχές πρότειναν την εισαγωγή ενός επιπλέον σταδίου διαβούλευσης στην υιοθέτηση του μέτρου, γεγονός που θα καθυστερήσει περαιτέρω την εφαρμογή του.
Η επικείμενη αποχή της Ελλάδος σηματοδοτεί αποχώρηση από την ευρωπαϊκή γραμμή, σε μια στιγμή που οι Βρυξέλλες προσπαθούν να παρουσιάσουν ενιαίο μέτωπο. Το Bloomberg σημειώνει ότι η στάση της Αθήνας αποτελεί ηχηρό μήνυμα για τα όρια της ευρωπαϊκής πολιτικής πίεσης σε έναν από τους πλέον στρατηγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε χαρακτηρίσει το πλαίσιο μηδενικών εκπομπών του ΙΜΟ «σημαντικό ορόσημο» για την απαλλαγή της ναυτιλίας από τον άνθρακα και για τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των ναυτιλιακών κρατών.
Οι ελληνικές επιφυλάξεις είχαν υποβληθεί γραπτώς στις ευρωπαϊκές αρχές πολύ πριν από την τελική φάση της διαδικασίας. Η ελληνική πλευρά τονίζει ότι το πλαίσιο βασίζεται σε τεχνολογίες και καύσιμα που δεν είναι ακόμη διαθέσιμα σε μεγάλη κλίμακα, καθιστώντας την εφαρμογή του πρακτικά ανέφικτη.
Παράλληλα, οι κυρώσεις που προβλέπονται για τη μη συμμόρφωση — σε συνδυασμό με την τεχνητή αύξηση του κόστους καυσίμων χαμηλών εκπομπών — θα επιβαρύνουν δυσανάλογα τις ναυτιλιακές εταιρείες, ιδίως εκείνες που δραστηριοποιούνται σε ανταγωνιστικές διεθνείς αγορές.
Η Ελλάδα, δεύτερη μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη παγκοσμίως μετά την Κίνα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Clarkson Research Services, ελέγχει στόλο που μεταφέρει άνω του 20% του παγκόσμιου εμπορίου. Για τη χώρα, η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του ελληνόκτητου στόλου θεωρείται ζήτημα στρατηγικής σημασίας.
Η Αθήνα θεωρεί ότι η επιβολή ενός ενιαίου παγκόσμιου φόρου, χωρίς επαρκή μεταβατική περίοδο και χωρίς εξασφαλισμένες τεχνολογικές εναλλακτικές, θα υπονομεύσει το συγκριτικό πλεονέκτημα της ναυτιλίας της και θα οδηγήσει σε απώλεια μεριδίων αγοράς προς ανταγωνιστές εκτός Ε.Ε.
Η στάση της Ελλάδος αντανακλά τον βαθύ προβληματισμό της ναυτιλιακής κοινότητας, η οποία υποστηρίζει ότι η μετάβαση προς την «πράσινη ναυτιλία» πρέπει να γίνει με ρεαλιστικό ρυθμό και όχι με αποφάσεις που αγνοούν την τεχνική πραγματικότητα.
Οι ελληνικές ενώσεις πλοιοκτητών έχουν προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι οι δεσμεύσεις για μηδενικές εκπομπές έως το 2050 είναι ανέφικτες χωρίς μαζική παραγωγή καθαρών καυσίμων, υποδομές ανεφοδιασμού και χρηματοδοτικά κίνητρα που θα επιτρέψουν στις εταιρείες να ανανεώσουν τον στόλο τους.
Με την αποχή της στην επικείμενη ψηφοφορία του ΙΜΟ, η Ελλάς δηλώνει την πρόθεσή της να διατηρήσει ανεξάρτητη στάση, επιδιώκοντας λύση που θα συνδυάζει την περιβαλλοντική ευθύνη με την προστασία της ναυτιλιακής της υπεροχής.
Το αποτέλεσμα της διαδικασίας αναμένεται να αναδείξει όχι μόνο τις διαφωνίες εντός της Ευρώπης αλλά και τον βαθύτερο γεωοικονομικό ανταγωνισμό για τον έλεγχο της ενεργειακής μετάβασης στις θάλασσες του κόσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου