Η τραγωδία των Τεμπών δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη σιδηροδρομική τραγωδία στη χώρα· είναι και η πιο σκοτεινή στιγμή της ελληνικής ιατροδικαστικής ιστορίας. Γιατί στα Τέμπη η αλήθεια δεν χάθηκε μες στη φωτιά, αλλά θάφτηκε στους διαδρόμους της κρατικής ιεραρχίας. Εκεί όπου αποφασίστηκε ότι δεν θα γίνουν αυτοψίες και τοξικολογικές εξετάσεις· ότι δεν θα διερευνηθεί ποιος πραγματικά έζησε μετά τη σύγκρουση, εξαλείφοντας έτσι τα στοιχεία που θα αποκάλυπταν το τι συνέβη μέσα στα φλεγόμενα βαγόνια.
Κραυγαλέο στοιχείο που προκαλεί εύλογα ερωτήματα είναι αυτό που προκύπτει όταν κάποιος διαβάσει με πολλή προσοχή τις έγγραφες εξηγήσεις τους μετά τις μαζικές μηνύσεις των συγγενών των θυμάτων. Στις εξηγήσεις αυτές οι ιατροδικαστές των Τεμπών αναφέρουν ότι «το ανώτατο ποσοστό κορεσμού ανθρακυλαιμοσφαιρίνης ύψους περίπου 20% βρέθηκε μόνο σε μία σορό, ποσοστό που επίσης δεν δικαιολογεί συμμετοχή στην αιτία θανάτου, ενώ στις λοιπές σορούς τα ποσοστά ήταν της τάξης του ελαχίστου ορίου ανίχνευσης, δηλαδή κάτω του 5%». Ωστόσο το ποσοστό 20% δεν αναγράφεται σε καμία από τις τρεις επίσημες ιατροδικαστικές εκθέσεις όπου έγιναν τοξικολογικές εξετάσεις, γεγονός που εγείρει ερωτήματα. Παράλληλα, ενώ σπεύδουν να χαρακτηρίσουν το <5% «χαμηλό» και μη συμβατό με συμμετοχή στην αιτία θανάτου, δεν εξηγούν αν το 20% θεωρείται υψηλό, μέτριο ή χαμηλό· περιορίζονται σε μια αξιολογική κρίση, χωρίς να εξηγείται πώς αυτό το ποσοστό αξιολογείται επιστημονικά στο συγκεκριμένο πλαίσιο.
Κι όλα αυτά υπό την εποπτεία του ανθρώπου που με φωτογραφική διάταξη τοποθετήθηκε τον Ιανουάριο του 2025 στη θέση του γενικού διευθυντή των ιατροδικαστικών υπηρεσιών της χώρας, του Νικολάου Καρακούκη. Του ίδιου που σήμερα επιχειρεί να εμφανιστεί ως «παρατηρητής στα Τέμπη», ενώ οι μαρτυρίες και τα επίσημα έγγραφα αποδεικνύουν ότι ήταν παρών, συμμετείχε ενεργά ως ο τότε προϊστάμενος της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών και γνώριζε ακριβώς τι συνέβαινε στην ιατροδικαστική διαδικασία στα Τέμπη.
Γιατί πλέον δεν μιλάμε για ενδείξεις· μιλάμε για αποδείξεις: η ένορκη κατάθεση της ιατροδικαστή Δέσποινας Ζαγγελίδου, τότε προϊσταμένης της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Θεσσαλονίκης και μίας εκ των ιατροδικαστών που κλήθηκαν να μεταβούν στο σημείο, επιβεβαιώνει ότι όλοι οι ιατροδικαστές που μετέβησαν στα Τέμπη –μεταξύ αυτών και ο κ. Καρακούκης– συμμετείχαν ενεργά στην ιατροδικαστική διαδικασία. Και όχι μόνο αυτό: σε τουλάχιστον έξι ιατροδικαστικές εκθέσεις θυμάτων αναγράφονται ρητά τα ονόματα των ιατροδικαστών της Αθήνας Νίκου Καλόγρηα και Κωνσταντίνου Κούβαρη, αποδεικνύοντας όχι απλή «παρουσία», αλλά εμπλοκή.
Οι ιατροδικαστές και ο Ν. Καρακούκης, αλλά –το κυριότερο– τι πραγματικά λέει η διεθνής ιατροδικαστική βιβλιογραφία και τι αποδεικνύουν τα επίσημα στοιχεία. Διότι η ανθρακυλαιμοσφαιρίνη και η αιθάλη που εντοπίστηκαν σε τρεις σορούς αποτελούν, σύμφωνα με σύγχρονες επιστημονικές πηγές, αδιάσειστα τεκμήρια ζωής μέσα στη φωτιά· ευρήματα που επιβάλλουν πλήρη τοξικολογική διερεύνηση όλων των θυμάτων.
Η ιατροδικαστική διαδικασία στα Τέμπη δεν απέτυχε. Επιλέχθηκε να αποτύχει. Δεν ήταν λάθος· ήταν απόφαση. Μια διαδικασία που δεν έψαξε την αλήθεια, αλλά την απέκρυψε συνειδητά, θεσμικά από την κορυφή της ιεραρχίας. Και σήμερα, για πρώτη φορά, όλα τα κομμάτια μπαίνουν στη θέση τους.
Οι εξετάσεις που δεν έγιναν
Λίγο μετά την τραγωδία των Τεμπών ξεκίνησε μια ιατροδικαστική διαδικασία που θύμιζε παρωδία και όχι επιστημονική διερεύνηση. Οι νεκροψίες και νεκροτομές έγιναν εσπευσμένα, προτού καν ολοκληρωθεί η ταυτοποίηση των θυμάτων και –το κυριότερο– χωρίς να διενεργηθούν οι απαραίτητες τοξικολογικές και ιστολογικές εξετάσεις. Πρόκειται για παράλειψη που αντιβαίνει ευθέως στο διεθνές πρωτόκολλο Νο R(99)-3 και καταστρατηγεί το de lege artis της ιατροδικαστικής επιστήμης. Οι εξετάσεις αυτές δεν είναι τυπική διαδικασία, αλλά κρίσιμο εργαλείο για να διαπιστωθεί αν οι επιβάτες ήταν ζωντανοί τη στιγμή της φωτιάς, αν εισέπνευσαν τοξικά αέρια ή υπέστησαν δηλητηρίαση από χημικά παράγωγα της καύσης. Εντύπωση μάλιστα προκαλεί ότι, αν και η Λάρισα διέθετε επαρκή αριθμό ιατροδικαστών για να χειριστεί τη διαδικασία, επιλέχθηκε να μεταβούν δόκιμοι ιατροδικαστές, όπως η Χρυσαυγή Κούση, που ανέλαβε τουλάχιστον 30 σορούς.
Μιλώντας τον Φεβρουάριο του 2025 για τις ιατροδικαστικές παραβιάσεις στα Τέμπη ο ιατροδικαστής Κωνσταντίνος Ανδρέου ξεκαθάριζε ότι η διενέργειά τοξικολογικών εξετάσεων αποτελεί πάγια πρακτική τονίζοντας: «Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, ο τοξικολογικός έλεγχος όλων των ατόμων, περιλαμβανομένων και των επιβατών, έχει καθοριστική σημασία προκειμένου να διαπιστωθεί εάν ήταν εν ζωή ενόσω δρούσε η πυρκαγιά».
Η απόκλιση από κάθε επιστημονικό κανόνα γίνεται ακόμη πιο προφανής αν σκεφτεί κανείς ότι σε άλλες τραγωδίες, όπως στο Μάτι, στην Ηλεία ή στην πτώση του αεροπλάνου της Helios, οι τοξικολογικές εξετάσεις έγιναν ακόμη και σε απανθρακωμένα σώματα. Στα Τέμπη όμως επιλέχθηκε η «επιστημονική ακροβασία» της μη διερεύνησης, σβήνοντας έτσι κάθε ίχνος αλήθειας που θα μπορούσε να αποκαλύψει τι πραγματικά συνέβη μες στα φλεγόμενα βαγόνια.
Zούσαν πριν από τη φωτιά;
Παρότι στις δεκάδες σορούς των θυμάτων δεν πραγματοποιήθηκε τοξικολογική εξέταση, εξαιρέσεις έγιναν μόνο για τους δύο μηχανοδηγούς και τον ελεγκτή εισιτηρίων, καθώς η τραγωδία των Τεμπών είχε αρχικά καταγραφεί ως «σιδηροδρομικό τροχαίο». Και μόνο το ότι εκεί αποκαλύφθηκαν ευρήματα θα έπρεπε να σημάνει συναγερμό.
Σύμφωνα με τις ιατροδικαστικές εκθέσεις στη σορό των δύο μηχανοδηγών ανιχνεύτηκε ανθρακυλαιμοσφαιρίνη σε ποσοστό μικρότερο του 5%. Σύμφωνα με τη σύγχρονη διεθνή βιβλιογραφία (Practical Forensic Pathology and Toxicology, Dean & Powers, 2024· Knight & Saukko, Forensic Pathology, 5th ed., 2022), η παρουσία ανθρακυλαιμοσφαιρίνης στο αίμα αποτελεί αδιάψευστη ένδειξη εισπνοής μονοξειδίου του άνθρακα, δηλαδή επιβίωσης μετά τη σύγκρουση και πριν από την εκδήλωση της φωτιάς. Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο Pillay (2023), η ανίχνευση ανθρακυλαιμοσφαιρίνης ορίζεται ως βασικός δείκτης ασφυκτικού θανάτου από μονοξείδιο και προβλέπεται υποχρεωτική τοξικολογική διερεύνηση σε απανθρακωμένες ή αλλοιωμένες σορούς (Textbook of Forensic Medicine & Toxicology (20th ed.). Jaypee Brothers Medical Publishers).
Αλλωστε και ο ιατροδικαστής Κων. Ανδρέου είχε αναφέρει σχετικά ότι «η ανεύρεση ανθρακυλαιμοσφαιρίνης καταδεικνύει ότι τα άτομα εισέπνευσαν μονοξείδιο του άνθρακα. Παράλληλα, μπορεί να αναζητηθούν και να βρεθούν άλλες ουσίες – παράγωγα καύσης υλικών που ευρίσκονταν στο μέσο μεταφοράς (πλαστικών κ.ά.)». Με απλά λόγια, το μονοξείδιο συνδέεται με την αιμοσφαιρίνη δημιουργώντας ανθρακυλαιμοσφαιρίνη και στερώντας έτσι από τον οργανισμό το οξυγόνο – ένα εύρημα που, αντί να διερευνηθεί, θάφτηκε κάτω από το χαλί. Ακόμη πιο αποκαλυπτικό είναι το εύρημα στην ιατροδικαστική έκθεση του ελεγκτή, όπου «αναγνωρίζεται άφθονη ποσότητα αιθάλης στα έξω στόμια των αεροφόρων οδών». Μάλιστα, και στην ιατροδικαστική έκθεση του ενός μηχανοδηγού αναφέρεται επίσης «κηλίδωση ενδυμάτων και σώματος εξ αιθάλης».
Η παρουσία αιθάλης στους αεραγωγούς ή στα εξωτερικά στόμια του αναπνευστικού συστήματος αποτελεί σαφή ένδειξη εισπνοής καπνού εν ζωή, δηλαδή ότι το άτομο ήταν ζωντανό τη στιγμή της πυρκαγιάς. Το στοιχείο αυτό χρησιμοποιείται διεθνώς για τη διάκριση μεταξύ προθανάτιας και μεταθανάτιας έκθεσης στη φωτιά (Byard, J., Forensic Pathology Reviews, Springer, 2021· Cause of Death in Charred Bodies: Reflections and Operational Insights Based on a Large Cases Study, 2022).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου