Η καμπάνια των κομμάτων στα social media είναι εξίσου σημαντική με τη μάχη στα παραδοσιακά Μέσα. Σύμφωνα με συνεργάτες τους, τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο Αλέξης Τσίπρας παρακολουθούν καθημερινά την «ατζέντα» που διαμορφώνεται στις πλατφόρμες, κάνοντας και οι ίδιοι αναρτήσεις στους λογαριασμούς τους. EIKONOΓΡΑΦΗΣΗ: LOUKIA K.
Ηλιάνα Μάγρα
«Το ημερολόγιο σήμερα γράφει 43 χρόνια χωρίς τον Νίκο Ξυλούρη. Είναι πολλά τα χρόνια – σχεδόν δύο γενιές.
Ομως κανείς δεν τον ξέχασε. Γιατί ποτέ άλλοτε τόση ελευθερία δεν χώρεσε σε μία μορφή. Γιατί ποτέ άλλοτε τόση ξαστεριά δεν χώρεσε σε μία φωνή». Το παραπάνω είναι ένα tweet που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη από τον προσωπικό λογαριασμό του Αλέξη Τσίπρα. Σύμφωνα με πηγή κοντά στον ίδιο, είναι ένα tweet που έγραψε ο κ. Τσίπρας και όχι η ομάδα του. Αυτό είναι κάτι που ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ συνηθίζει, όπως συνηθίζει και να παρακολουθεί τι συμβαίνει στο Twitter, τονίζει η ίδια πηγή. «Σε κάθε λογαριασμό του στα κοινωνικά δίκτυα έχει την επίβλεψη, γνωρίζει τι γίνεται», λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Μαρκέτος, υπεύθυνος για τα social media του Αλέξη Τσίπρα μαζί με τον Λεωνίδα Σακλαμπάνη και την Κωνσταντίνα Μουτζουρούλια. «Δεν είναι influencer ο πρόεδρος», διευκρινίζει γρήγορα, «παραμένει αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης».Από τη στιγμή που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης άρχισαν να αποκτούν δημοφιλία, η πολιτική επικοινωνία άλλαξε. Εγινε πιο γρήγορη, πιο άμεση, πιο μαζική, και –λένε κάποιοι– πιο επικίνδυνη. «Γίνεται μεγάλη συζήτηση διεθνώς για το κατά πόσον τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η τεχνολογία ενισχύουν τις δημοκρατικές πτυχές της πολιτικής επικοινωνίας ή δημιουργούν προβλήματα», λέει στην «Κ» η Αναστασία Βενετή, αναπληρώτρια καθηγήτρια Πολιτικής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Μπόρνμουθ στο Λονδίνο, η οποία έχει κάνει ενδελεχή έρευνα στα social media και στη στρατηγική τους πολιτική χρήση στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την κ. Βενετή, τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί τεράστια πρόοδος στο πώς τα social media χρησιμοποιούνται από τα τρία μεγάλα κόμματα στην Ελλάδα – τόσο αισθητικά όσο και σε επίπεδο περιεχομένου. «Στη συχνότητα, στο περιεχόμενο, στον τρόπο που το οπτικοακουστικό υλικό παράγεται και αναρτάται σε αυτούς τους χώρους γίνεται πιο έντονη και εκτενής χρήση», αναφέρει. Πράγματι, άνθρωποι που ασχολούνται με τη στρατηγική των social media τόσο στη Νέα Δημοκρατία όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ δηλώνουν στην «Κ» πολύ απασχολημένοι.
«Δεν είναι πυρηνική φυσική με την έννοια της δυσκολίας του τι κάνουμε, αλλά είναι περίπλοκο», λέει πηγή της Νέας Δημοκρατίας. Το ίδιο άτομο τονίζει πως μια ομάδα περίπου 10 ατόμων διαχειρίζεται λογαριασμούς τόσο του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και του κόμματος. Το περιεχόμενο δεν λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις πλατφόρμες – κάθε φορά πρέπει να προσαρμόζεται αντιστοίχως, δηλώνει. «Στο TikTok θα ανεβάσεις πιο raw πράγματα, στο Facebook πιο ουσιώδη – δεν είναι τυχαίο ότι ο πρωθυπουργός κάνει αυτές τις αναρτήσεις στο Facebook κάθε Κυριακή», λέει η ίδια πηγή.
Οι υπεύθυνοι της ομάδας, σημειώνει, ελέγχουν συνέχεια τα κοινωνικά δίκτυα τόσο για να δουν τι συμβαίνει σε αυτά, όσο και για να εντοπίσουν τυχόν ζητήματα τα οποία μπορεί να απασχολούν τον κόσμο, αλλά να μην έχουν φτάσει στ’ αυτιά τους. «Δεν διοικούμε αλάθητα», αναφέρει, «υπάρχει το περιθώριο να γίνει διορθωτική κίνηση». Οσον αφορά τη στρατηγική τους, ειδικά ενόψει εκλογών, λέει πως η κυβέρνηση έχει ένα πλεονέκτημα και μία πρόκληση. «Είμαστε η πρώτη κυβέρνηση που σε γενικές γραμμές αυτά που είπε τα έκανε – μειώθηκαν οι φόροι, έχουμε υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, έχουν μειωθεί οι μεταναστευτικές ροές, ψηφιοποιήσαμε το κράτος», αναφέρει, τονίζοντας πως αυτό δεν σημαίνει ότι μέρος του κόσμου δεν διαφωνεί με αυτές τις ενέργειες, αλλά ότι όταν «θα πας να υποσχεθείς κάτι, έχεις καλή εικόνα, ότι αυτά που λέει, τα κάνει». Η πρόκληση, τονίζει, έγκειται στο ότι η κυβέρνηση «παράγει περισσότερο έργο» από αυτό που μπορεί να αφομοιωθεί online. «Κάθε φορά μας δίνει τα κείμενα», λέει για τον πρωθυπουργό, «και πρέπει να κόψουμε πράγματα». Επομένως η στρατηγική για τα social έχει τις εξής στοχεύσεις: να υπενθυμίσει αυτά που έγιναν και να εξηγήσει ποιο είναι το όραμα για την επόμενη τετραετία. «Πρέπει να εξηγήσεις και ότι καταλαβαίνεις πως δεν υπάρχει τέλειο, και αν έχουν γίνει κάποια λάθη, θα προσπαθήσουμε να τα βελτιώσουμε», τονίζει.
Οι «στρατοί»
Το πιο σημαντικό Μέσο δεν είναι –«σε καμία περίπτωση»– το Twitter, δηλώνει η ίδια πηγή. «Το Twitter αυτή τη στιγμή δεν κουνάει τη βελόνα, έχει μια παγιωμένη κατάσταση – θιασώτες και υποστηρικτές της αντίθετης πλευράς που πιστεύουν ότι είμαστε ό,τι χειρότερο έχει περάσει από τη χώρα. Θιασώτες και υποστηρικτές δικοί μας που πιστεύουν ότι είμαστε ό,τι καλύτερο έχει περάσει από τη χώρα. Και ένα άλλο απολιτίκ κοινό που ασχολείται με την καθημερινότητά του – δεν υπάρχει περιθώριο να αλλάξεις κάποιον στο Twitter, τα posts μας εκεί έχουν περισσότερο χαρακτήρα ενημερωτικό παρά επικοινωνιακό», εξηγεί.
Αντίθετα, για τον ΣΥΡΙΖΑ το Twitter φαίνεται να παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. «Το πολύ δυνατό Μέσο του προέδρου είναι το Twitter», λέει στην «Κ» πηγή κοντά στον Αλέξη Τσίπρα. Θα ήταν ψέμα, τονίζει, να πει πως η ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ που είναι υπεύθυνη για τα social media –περίπου 10 άτομα, όπως και της Νέας Δημοκρατίας– δεν παρακολουθεί συνεχώς τι συμβαίνει εκεί. «Είναι σαν να έχεις ποιοτική έρευνα στα χέρια σου κάθε μέρα, κάθε ώρα – τον τελευταίο καιρό το Twitter έχει ένα πρόσημο αρκετά προοδευτικό, πάνω-κάτω αυτά που μας απασχολούν», αναφέρει. Και ο κ. Τσίπρας συχνά παρακολουθεί το τι συμβαίνει στο Twitter, λέει. «Πιστεύει στα social», δηλώνει.
Η κυβερνητική πηγή τονίζει πως για εκείνους άλλα Μέσα είναι πιο σημαντικά από το Twitter, το οποίο αποκαλεί «φούσκα». «Δες ποια θέματα κάνουν trend στο Twitter και ποια στα search trends της Google», αναφέρει. «Μία από τις βασικές χρήσεις του Twitter είναι να ενδυναμώσεις τους υποστηρικτές σου. Είτε σε συνεννόηση με το κόμμα είτε από μόνοι τους, κάποιοι υποστηρικτές κομμάτων κάνουν προεκλογική εκστρατεία στο Twitter, είτε δημιουργώντας hashtag υπέρ του κόμματος ή smear campaigns κατά άλλων κομμάτων», αναφέρει η κ. Βενετή, τονίζοντας πως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Twitter αποτελεί ιδιαίτερη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης. «Ειδικά στην Ελλάδα», αναφέρει, «στο Twitter δεν μπαίνει ιδιαίτερα το γενικό κοινό, απευθύνεται σε δημοσιογράφους, σε όσους ονομάζαμε παλαιότερα καθοδηγητές γνώμης (opinion leaders) και σε κομματικοποιημένους πολίτες, είναι ένα μεγάλο echo chamber»..
Bots, amplifiers και άλλα κρυφά όπλα πολιτικής επικοινωνίας
Εχουν επιστρατευθεί από τα κόμματα και bots – αγορασμένοι, αυτοματοποιημένοι λογαριασμοί; Εχουν μισθωθεί amplifiers – «πολύ ενεργοί λογαριασμοί στο πολιτικό περιεχόμενο, που υπάρχουν για να προωθούν ένα μήνυμα, χωρίς να το κάνουν αυτόματα, συνήθως σχετιζόμενοι με ένα κόμμα», εξηγεί στην «Κ» ο Δημήτρης Παπαευαγγέλου, μηχανικός λογισμικού και συνιδρυτής του MediaWatch.io, ο οποίος έχει κάνει μεγάλη έρευνα σε σχέση με το Twitter και την πολιτική προπαγάνδα, τόσο με τη δημοσιογραφική ομάδα του MIIR το 2018 όσο και πιο πρόσφατα. «Κανείς δεν ξέρει ακριβώς τι συμβαίνει με τα κόμματα και αυτούς τους λογαριασμούς», λέει ο κ. Παπαευαγγέλου. «Είχαμε ρωτήσει τα κόμματα και δεν πήραμε ποτέ καμία επίσημη απάντηση». Αυτό που παρατήρησαν όμως το 2018, και τονίζει πως ισχύει μέχρι σήμερα, είναι η ύπαρξη λογαριασμών, πάρα πολλών λογαριασμών, που προωθούσαν δύο θέματα – πολιτική και entertainment. «Προωθούσαν ένα ή δύο πολιτικά κόμματα, δεν έχει σημασία ποια, και Next Top Model, το οποίο είναι λίγο περίεργο», σημειώνει. Οσον αφορά τα bots, ο ίδιος πιστεύει πως οι αρχηγοί κομμάτων, καθώς ήδη χαίρουν δημοφιλίας, δεν έχουν ανάγκη να διαθέτουν bots, αν και μπορεί να έχουν στη διάθεσή τους λογαριασμούς επώνυμους ή ημιεπώνυμους, «οι οποίοι προωθούν το περιεχόμενό τους σωστά». Λιγότερο γνωστά μέλη κομμάτων, όμως, θα μπορούσαν να έχουν συμφέρον από τέτοιες πρακτικές.
Η κ. Βενετή λέει πως στο εξωτερικό υπάρχουν troll factories. «Μπορείς να νοικιάσεις ανθρώπους στις Φιλιππίνες που εξυπηρετούν το άνοιγμα λογαριασμών και τουιτάρουν προς όφελος κάποιου ή αρνητικά για άλλους, σε σχέση με τον χαρακτήρα που υιοθετούν», αναφέρει. Αυτός ο μηχανισμός απευθύνεται σε αγγλόφωνες χώρες, στην Ελλάδα μπορεί τα πράγματα να είναι πιο ανοργάνωτα, λέει. «Να βρίσκεις ανθρώπους που είναι διατεθειμένοι να μπουν σε αυτή τη διαδικασία». Αλλά υπογραμμίζει πως αυτές οι πρακτικές ισχύουν και εδώ. «Βεβαίως και υπάρχουν λογαριασμοί οι οποίοι προωθούν περαιτέρω συγκεκριμένες κομματικές γραμμές – δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποιοι από αυτούς τους λογαριασμούς είναι πραγματικοί, ποιοι από troll factories, ποιοι bots, είναι πάρα πολύ δύσκολο να ελεγχθούν γιατί αυτά συμβαίνουν όλα στις σκιές», τονίζει. Φυσικά, από ηθικής απόψεως, δεν είναι δίκαιες πρακτικές. «Κάποτε μιλούσαμε για τον Γκέμπελς και την προπαγάνδα», αναφέρει η κ. Βενετή. «Η διαφορά», τονίζει, «είναι ότι τώρα μιλάμε για computational προπαγάνδα», την προπαγάνδα, δηλαδή, του υπολογιστή.
Πηγές τόσο της κυβέρνησης όσο και της αξιωματικής αντιπολίτευσης διαψεύδουν στην «Κ» πως χρησιμοποιούν bots στο Twitter, ενώ και από τα δύο κόμματα αρνούνται πως ζητούν από τους βουλευτές τους ή μέλη των κομμάτων τους να προωθούν την κομματική γραμμή στα social media. «Δεν θα πουν σε βουλευτές να γράψουν αυτό ή εκείνο», αναφέρει πηγή της κυβέρνησης. «Δεν υπάρχει αυτή η σταλινική μέθοδος», λέει ο κ. Μαρκέτος, τονίζοντας πως δεν θα πουν οι ίδιοι στους βουλευτές τι να γράψουν. «Η στρατηγική μας», αναφέρει, «είναι το μήνυμα του προέδρου να διαχέεται στα διάφορα κοινωνικά δίκτυα». Οποτε ο Αλέξης Τσίπρας περιοδεύει, η ομάδα του φροντίζει να ανεβάζει βίντεο στο TikTok, το οποίο χρησιμοποιεί το πιο νεανικό κοινό – «τα βίντεο της περιοδείας έχουν μέσο όρο 500.000 προβολές», λέει ο κ. Μαρκέτος. «Σε Facebook, Twitter και YouTube αναδεικνύουμε το πρόγραμμα της ημέρας του, σε TikTok και Instagram αναδεικνύουμε τον πολιτικό λόγο μέσω της κινησιολογίας του ίδιου του ανθρώπου – αν είναι κάτι που δεν ήταν μέσα στον λόγο του, παίρνει ο ίδιος την ευθύνη των social», τονίζει. Ο ίδιος αναφέρει πως οι ρυθμοί έχουν ανέβει πολύ στα κοινωνικά δίκτυα τελευταίως, αλλά δεν αποτελούν αυτοσκοπό. «Το μήνυμα είναι ο αυτοσκοπός», δηλώνει στην «Κ».
Το TikTok
Για την ομάδα του πρωθυπουργού, οι πιο σημαντικές πλατφόρμες είναι το Instagram και το Facebook, λέει η κυβερνητική πηγή, τονίζοντας πως τελευταίως έχουν αρχίσει να αναρτούν και στο TikTok – «έχει μια ειλικρίνεια που τη βρίσκουμε ελκυστική». Το Instagram το θεωρούν σημαντικό γιατί, ύστερα από ένα σημείο, ο κόσμος βαριέται να διαβάζει πράγματα ξύλινα. Εκεί μπορείς να αναρτήσεις πιο ανθρώπινες εμπειρίες και στιγμές, «να ξεφεύγεις από το στημένο», αναφέρει η ίδια πηγή. Ο πρωθυπουργός, συμπληρώνει, είναι ένας άνθρωπος που, παρότι δεν κάνει micromanage, ασχολείται με τα πάντα. «Και θα γράψει δικό του tweet, και θα πει ότι θέλει αυτή η φωτογραφία να ανέβει στο Instagram». Είναι σημαντικά και τα επιχειρήματα και η λογική, αλλά χρειάζεται και το συναίσθημα, λέει – αυτό προσπαθούν να περάσουν από Μέσα όπως το Instagram. «Πρέπει να εξηγήσεις το γιατί θα κάνεις κάτι και τι σημαίνει αυτό», λέει στην «Κ» η προαναφερθείσα πηγή, «αλλά ισχύει και αυτό που είπε η Μάγια Αγγέλου: Οι άνθρωποι θα ξεχάσουν αυτό που τους είπες, θα ξεχάσουν αυτό που έκανες, αλλά δεν θα ξεχάσουν ποτέ πώς τους έκανες να νιώσουν».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου