Tα ψέματα για την ανακύκλωση πλαστικών

 Η βιομηχανία του κλάδου γνώριζε εδώ και πολλά χρόνια ότι η ανακύκλωση των προϊόντων της αποτελεί οικονομικά ασύμφορη και τεχνικά ανέφικτη λύση. 

● Απέκρυπτε όμως κρίσιμα στοιχεία στις καμπάνιες της, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Κέντρου Ερευνας για την Ακεραιότητα του Κλίματος, με στόχο τη διαιώνιση της παραγωγής και την επέκταση των αγορών της.

Οι μεγάλες πετρελαϊκές πολυεθνικές εταιρείες και η βιομηχανία πλαστικών γνώριζαν επί δεκαετίες ότι η ανακύκλωση δεν ήταν βιώσιμη και οικονομικά ή τεχνικά εφικτή λύση διαχείρισης των πλαστικών απορριμμάτων. Αυτό δεν τις εμπόδισε να την προωθήσουν, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Κέντρου Ερευνας για την Ακεραιότητα του Κλίματος (CCI).

Το πλαστικό, το οποίο είναι κατασκευασμένο από πετρέλαιο και φυσικό αέριο, είναι γνωστό ότι είναι δύσκολο να ανακυκλωθεί. Για να γίνει αυτό απαιτείται σχολαστική διαλογή, καθώς οι περισσότερες από τις χιλιάδες χημικά διακριτές ποικιλίες πλαστικού δεν μπορούν να ανακυκλωθούν μαζί. Αυτό καθιστά μια ήδη ακριβή διαδικασία ακόμα πιο ακριβή. Και ακόμα χειρότερα, το υλικό υποβαθμίζεται κάθε φορά που επαναχρησιμοποιείται, που σημαίνει ότι γενικά μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί μόνο μία ή δύο φορές.

Κι όμως, αν και η βιομηχανία γνώριζε επί δεκαετίες για αυτές τις υπαρξιακές προκλήσεις, απέκρυψε αυτές τις πληροφορίες στις εκστρατείες μάρκετινγκ που προωθούσε, όπως δείχνει η έκθεση. Οι εμπειρογνώμονες του κλάδου τις τελευταίες δεκαετίες αναφέρουν ποικιλοτρόπως την ανακύκλωση πλαστικών ως «αντιοικονομική», ότι «δεν μπορεί να θεωρηθεί μόνιμη λύση στερεών αποβλήτων» και ακόμη ότι «δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον».

Στη δεκαετία του 1950 οι παραγωγοί πλαστικών σκέφτηκαν μια ιδέα για να εξασφαλίσουν μια συνεχώς αναπτυσσόμενη αγορά για τα προϊόντα τους: τη δυνατότητα της μιας χρήσης. Αντιλήφθηκαν ότι αν επικεντρώνονταν σε πλαστικά μιας χρήσης, οι καταναλωτές θα αγόραζαν και θα ξαναγόραζαν και θα ξαναγόραζαν.

Μη βιώσιμη

Σε ένα συνέδριο της βιομηχανίας, το 1956, η Society of the Plastics Industry, ένας εμπορικός όμιλος, είπε στους παραγωγούς να επικεντρωθούν στο: «χαμηλό κόστος, μεγάλος όγκος» και «αναλωσιμότητα» και να επιδιώξουν τα υλικά να καταλήξουν «στο βαγόνι των σκουπιδιών». Τις επόμενες δεκαετίες, η βιομηχανία είπε στο κοινό ότι τα πλαστικά μπορούν εύκολα να πεταχτούν σε χωματερές ή να καούν σε αποτεφρωτήρες σκουπιδιών.

Αλλά στη δεκαετία του 1980, καθώς οι δήμοι άρχισαν να εξετάζουν το ενδεχόμενο απαγορεύσεων στις σακούλες τροφίμων και άλλων πλαστικών προϊόντων, η βιομηχανία άρχισε να προωθεί μια νέα λύση: την ανακύκλωση. Η βιομηχανία γνώριζε από καιρό ότι η ανακύκλωση πλαστικών δεν είναι οικονομικά ή πρακτικά βιώσιμη – δείχνει η έκθεση.

Μια εσωτερική έκθεση του 1986 από την εμπορική ένωση του Ινστιτούτου Vinyl, ενός εμπορικού ομίλου της βιομηχανίας των ΗΠΑ που αντιπροσωπεύει κατασκευαστές βινιλίου, σημείωνε ότι «η ανακύκλωση δεν μπορεί να θεωρηθεί μόνιμη λύση στερεών αποβλήτων στα πλαστικά, καθώς απλώς παρατείνει τον χρόνο μέχρι να απορριφθεί ένα αντικείμενο».

Ωστόσο, το 1984, η Ενωση της Βιομηχανίας Πλαστικών ίδρυσε το Ιδρυμα Ανακύκλωσης Πλαστικών συγκεντρώνοντας εταιρείες πετροχημικών και εμφιαλωτές και ξεκίνησε μια εκστρατεία επικεντρωμένη στη δέσμευση του κλάδου στην ανακύκλωση.

Το 1988, η Ενωση κυκλοφόρησε τα «τρία βέλη κυνηγιού» – το ευρέως αναγνωρισμένο σύμβολο/εικονίδιο για το ανακυκλώσιμο πλαστικό– και άρχισε να το χρησιμοποιεί στις συσκευασίες, κάτι που εκ των γεγονότων αποδεικνύεται εξαιρετικά παραπλανητικό. Και το 1994 ένα στέλεχος-υπάλληλος της Exxon είπε στους υπαλλήλους του Αμερικανικού Συμβουλίου Πλαστικών: «Είμαστε αφοσιωμένοι στις δραστηριότητες της ανακύκλωσης πλαστικών, αλλά όχι στα αποτελέσματα».

Η ανάρμοστη συμπεριφορά του κλάδου συνεχίζεται σήμερα, υποστηρίζει η έκθεση. Τα τελευταία χρόνια, ομάδες λόμπι της βιομηχανίας έχουν προωθήσει τη λεγόμενη χημική ανακύκλωση, η οποία διασπά τα πλαστικά πολυμερή σε μικροσκοπικά μόρια προκειμένου να παραχθούν νέα πλαστικά, συνθετικά καύσιμα και άλλα προϊόντα. Αλλά η διαδικασία δημιουργεί ρύπανση και είναι ακόμη πιο ενεργοβόρα από την παραδοσιακή ανακύκλωση πλαστικών.

Ο τομέας των πλαστικών γνωρίζει επίσης από καιρό ότι η ανακύκλωση χημικών δεν είναι μια αληθινή λύση για τα πλαστικά απόβλητα, αναφέρει η έκθεση. Και σε μια εμπορική συνάντηση το 1994, ο αντιπρόεδρος της Exxon Chemical χαρακτήρισε μια κοινή μορφή χημικής ανακύκλωσης «θεμελιωδώς αντιοικονομική διαδικασία».

Δόλιες εκστρατείες

Οπως περιγράφεται στην έκθεση, «παρά τη μακροχρόνια γνώση τους ότι η ανακύκλωση πλαστικού δεν είναι ούτε τεχνικά ούτε οικονομικά βιώσιμη, οι πετροχημικές εταιρείες –ανεξάρτητα και μέσω των εμπορικών ενώσεων και οι ομάδες που στηρίζουν τον κλάδο τους– έχουν συμμετάσχει σε δόλιες εκστρατείες μάρκετινγκ και δημόσιες εκπαιδευτικές καμπάνιες με σκοπό να παραπλανήσουν το κοινό σχετικά με τη βιωσιμότητα της ανακύκλωσης πλαστικού ως λύσης στα πλαστικά απόβλητα.

Αυτές οι προσπάθειες προστάτευσαν αποτελεσματικά και επέκτειναν τις αγορές πλαστικών, ενώ σταμάτησαν τη νομοθετική ή ρυθμιστική δράση που θα αντιμετώπιζε ουσιαστικά τα πλαστικά απόβλητα και τη ρύπανση. Ορυκτά καύσιμα και άλλες πετροχημικές εταιρείες έχουν χρησιμοποιήσει την ψευδή υπόσχεση της ανακύκλωσης πλαστικών για να αυξήσουν εκθετικά την παραγωγή πλαστικών τις τελευταίες έξι δεκαετίες, δημιουργώντας και διαιωνίζοντας την παγκόσμια κρίση πλαστικών απορριμμάτων και επιβάλλοντας σημαντικό κόστος στις κοινότητες που μένουν να πληρώσουν για τις συνέπειες».

Η CCI λέει ότι η βιομηχανία πρέπει να λογοδοτήσει για απάτη στην ανακύκλωση πλαστικών. «Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι πολλές από τις ίδιες εταιρείες ορυκτών καυσίμων που γνώριζαν και έλεγαν ψέματα επί δεκαετίες για το πώς τα προϊόντα τους προκαλούν την κλιματική αλλαγή, γνώριζαν επίσης και είπαν ψέματα στο κοινό για την ανακύκλωση πλαστικών», λέει ο πρόεδρος της CCI, Ρίτσαρντ Γουάιλς.

«Οταν οι εταιρείες και οι εμπορικοί όμιλοι γνωρίζουν ότι τα προϊόντα τους ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την κοινωνία και στη συνέχεια λένε ψέματα στο κοινό και στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής γι’ αυτό, πρέπει να λογοδοτήσουν».

► Με πληροφορίες από CCI και Guardian