Bαθύ ρήγμα στις σχέσεις Ρωσίας – Σερβίας!

 

Η Ρωσική Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών (SVR) κατήγγειλε, με ανακοίνωση που εξέδωσε στις 28 Μαΐου, ότι η Σερβία παραβιάζει τη δηλωμένη πολιτική ουδετερότητάς της στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, μέσω της μυστικής αποστολής στρατιωτικού υλικού προς το Κίεβο. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, εταιρείες του σερβικού αμυντικού-βιομηχανικού συμπλέγματος εμπλέκονται σε διαρκείς παραδόσεις πολεμικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, ακολουθώντας ένα σχήμα που περιλαμβάνει παραποίηση των στοιχείων των τελικών παραληπτών και χρήση ενδιάμεσων κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, όπως η Πολωνία, η Τσεχία και η Βουλγαρία. Προστίθεται επίσης ότι, το τελευταίο διάστημα, χρησιμοποιούνται και αφρικανικές χώρες ως μεταβατικά σημεία.

Η SVR αναφέρει συγκεκριμένα πως περισσότερες από 100.000 μονάδες πυρομαχικών για πυροβόλα και ρουκετοβόλα συστήματα, καθώς και περίπου ένα εκατομμύριο σφαίρες για ελαφρύ οπλισμό, έχουν καταλήξει στην Ουκρανία μέσω σερβικών εταιρειών. Στην ανακοίνωση κατονομάζονται ονομαστικά εταιρείες όπως οι Yugoimport SDPR, Krusik, Zenitprom, Sofag, Reyer DTI, Sloboda και Prvi Partizan, ενώ τονίζεται ότι οι εταιρείες αυτές εξυπηρετούν οικονομικά συμφέροντα και γεωπολιτικές σκοπιμότητες εις βάρος της ίδιας της ιστορικής σχέσης της Σερβίας με τη Ρωσία. Η SVR θέτει το ερώτημα εάν οι αποστολές αυτές μπορούν να χαρακτηριστούν ως «ανθρωπιστικές», για να απαντήσει η ίδια αρνητικά, επισημαίνοντας πως πρόκειται για πολεμικό υλικό με σαφή σκοπό την πρόκληση θανάτων και ακρωτηριασμών Ρώσων στρατιωτών και αμάχων.

Η ανακοίνωση προχωρά και σε ιστορικές αναφορές, υπογραμμίζοντας ότι η Ρωσία υπήρξε σταθερός σύμμαχος της Σερβίας σε καθοριστικές φάσεις της ιστορίας της. Γίνεται αναφορά στη ρωσική συμβολή κατά την απελευθέρωση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην υποστήριξη της Σερβίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη συνεργασία κατά του Άξονα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην αντίθεση της Ρωσίας στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς του 1999, καθώς και στη ρωσική στήριξη στις διεθνείς διπλωματικές μάχες για το ζήτημα του Κοσόβου.

Η SVR υπενθυμίζει ότι, ήδη από τον Φεβρουάριο του 2023, είχαν καταγραφεί περιπτώσεις χρήσης σερβικών όπλων από τον ουκρανικό στρατό, συγκεκριμένα ρουκετοβόλων Grad, γεγονός που είχε προκαλέσει αντιδράσεις στη Μόσχα. Ωστόσο, σύμφωνα με την Υπηρεσία, οι αποστολές στρατιωτικού υλικού συνεχίστηκαν, παρά τις δηλώσεις φιλίας και ουδετερότητας εκ μέρους του Βελιγραδίου.

Απαντώντας στις κατηγορίες, ο Πρόεδρος της Σερβίας Aleksandar Vucic δήλωσε σε τηλεοπτική του παρέμβαση στη δημόσια τηλεόραση ότι θα δοθούν εντολές για την ακύρωση κάθε σύμβασης εξαγωγής όπλων εφόσον υπάρχει έστω και η υποψία ότι το υλικό αυτό ενδέχεται να καταλήξει στη ζώνη των συγκρούσεων στην Ουκρανία. Τόνισε ότι θα διασφαλιστεί αυστηρός έλεγχος στους τελικούς αποδέκτες του στρατιωτικού υλικού και πως δεν θα επιτραπεί στη σερβική αμυντική βιομηχανία να χρησιμοποιηθεί έμμεσα ή άμεσα σε επιχειρήσεις εκτός της δηλωμένης εθνικής στρατηγικής.

Η ρωσική πλευρά ωστόσο δεν φαίνεται να ικανοποιείται από τις εξηγήσεις. Ο Vladimir Rogov, πρόεδρος του Συντονιστικού Συμβουλίου για την Ενσωμάτωση των Νέων Περιοχών της Ρωσίας και επικεφαλής της Επιτροπής Κυριαρχίας του Δημόσιου Επιμελητηρίου, εξαπέλυσε δριμεία επίθεση κατά του Vucic. Δήλωσε ότι ο Σέρβος πρόεδρος επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση, γεγονός που χαρακτηρίζει επικίνδυνο για την εθνική ασφάλεια της Σερβίας. Ειδικότερα, τον κατηγορεί ότι, ενώ εμφανίζεται φιλικός προς τη Ρωσία –συμμετέχοντας ακόμη και στις ρωσικές εορταστικές τελετές της 9ης Μαΐου στη Μόσχα–, ταυτόχρονα επιτρέπει τη μεταφορά εκατοντάδων χιλιάδων οβίδων προς τις ουκρανικές δυνάμεις.

Ο Rogov προχώρησε σε έντονη κριτική, χαρακτηρίζοντας τη διπλωματική τακτική του Vucic ως επικίνδυνη και ανεύθυνη, ενώ παρέπεμψε σε παρομοιώσεις με προσωπικές συμπεριφορές που υπονοούν αναπόφευκτες συνέπειες. Υπογράμμισε ότι η Ρωσία δεν μπορεί να εμπιστεύεται χώρες που τηρεί φιλική ρητορική αλλά πράττουν αντίθετα, και επανέφερε στο προσκήνιο την ευρύτερη γεωπολιτική ατζέντα της Μόσχας που αφορά την αποτροπή κάθε είδους δυτικής στρατιωτικής ενίσχυσης προς το Κίεβο.

Το σύνολο των στοιχείων και το περιεχόμενο της ρωσικής ανακοίνωσης υποδηλώνουν ρήγμα στις ρωσοσερβικές σχέσεις, με τη Μόσχα να απομακρύνεται από την προσδοκία της παραδοσιακής βαλκανικής συμμαχίας και να θέτει την ηγεσία της Σερβίας προ των ευθυνών της. Η SVR υπογραμμίζει ότι σε μια εποχή όπου η παγκόσμια στρατηγική σύγκρουση βρίσκεται σε κρίσιμη φάση, οι επιλογές των κρατών δεν μπορούν να είναι αμφίσημες και ότι η στήριξη της Ουκρανίας συνιστά, από ρωσική σκοπιά, ευθεία πράξη εχθρική.