Κάποτε η Αττική, πριν γίνει η γη της αυθαίρετης επαγγελίας, είχε ποτάμια. Πολλά ποτάμια. Με ονόματα, χαρακτήρα, ιδιοτροπίες. Οι άνθρωποι τότε, δεν τα έβλεπαν σαν απειλή για την περιουσία, αλλά σαν κομμάτι του πολιτισμού τους.
Ο Ιλισός, που δεν ήταν εξαφανισμένος κάτω από άσφαλτο, ήταν τόπος περιπάτου, λατρείας και φιλοσοφίας.
Οι αρχαίοι δεν τον φοβούνταν. Τον τιμούσαν. Έστηναν ιερά στις όχθες του, έκαναν τελετές, άκουγαν τον ήχο του σαν φυσική μουσική υπόκρουση της πόλης και κάπου ανάμεσα σε δάφνες και νερά, ο Σωκράτης μάθαινε στους μαθητές του ότι η σοφία χρειάζεται ροή.
Ο Ηριδανός, μικρός αλλά διάσημος, περνούσε από την Αγορά και στάθηκε μάρτυρας της μισής αθηναϊκής ιστορίας.
Τον σέβονταν τόσο, που προσανατόλιζαν ολόκληρο το νεκροταφείο σε σχέση με την κοίτη του.
Το ποτάμι δεν ήταν εμπόδιο. Ήταν σημείο αναφοράς.
Και τα δεκάδες μικρά ρέματα της Αττικής, δεν ήταν ανωμαλίες του εδάφους, αλλά φυσικά μονοπάτια που όριζαν τα χωράφια, τα σπίτια, τις καλλιέργειες.
Οι άνθρωποι έχτιζαν γύρω τους, ποτέ πάνω τους. Ήξεραν ότι το νερό δεν το νικάς. Το συντροφεύεις.
Οι παλιοί ήξεραν να δουλεύουν μαζί με το νερό. Είχαν πρανή, αυλάκια, ξερολιθιές, στοχευμένες διαδρομές απορροής για να του δώσουν χώρο να περάσει.
Η σχέση ανθρώπου-φύσης ήταν συμβίωση, όχι μονομαχία.
Αν κάτι σε δίδασκε ένα ποτάμι τότε, ήταν ότι θα περάσει από εκεί που πρέπει κι εσύ φρόντιζες να μην σταθείς στη μέση.
Κι ύστερα, ήρθαμε εμείς.
Κι αποφασίσαμε ότι τα ποτάμια είναι πρόβλημα που πρέπει να λυθεί με μπετό.
Τα θεωρήσαμε εμπόδιο στην ανάπτυξη, χαμένο χώρο, κάτι που δεν χρειάζεται πια. Λες και το νερό ήταν ένα λάθος που έπρεπε να εξαφανιστεί για να προχωρήσει η ζωή.
Και έτσι ξεκίνησε ένα έργο που καμία κακοκαιρία δεν θα ξεπεράσει ποτέ. Το συστηματικό, επί δεκαετίες ολόκληρες, θάψιμο των φυσικών διαδρομών του νερού.
Μπαζώσαμε κοίτες, χτίσαμε πάνω σε ρέματα, ανοίξαμε δρόμους εκεί που κυλούσε νερό, κάναμε οικοδομές εκεί που έπρεπε να υπάρχει διάβαση ροής.
Ρέματα που κυλούσαν χιλιάδες χρόνια, τα εξαφανίσαμε επειδή θέλαμε ακόμη ένα εκατοστό γης. Τα στριμώξαμε, τα κλείσαμε σε σωλήνες, τα σπρώξαμε κάτω από τσιμέντο.
Και το κάναμε με την αφελή σιγουριά ότι το νερό θα σεβαστεί την απόφασή μας.
Ότι θα αλλάξει συνήθειες. Ότι θα πει «α εντάξει ρε παιδιά, αφού χτίσατε εδώ, θα πάω από αλλού».
Τώρα απλώς ζούμε τις συνέπειες της πιο παράλογης επιλογής.
Σε κάθε μικρή ή μεγάλη νεροποντή, οι δρόμοι γίνονται ποτάμια γιατί πρώτα εμείς κάναμε τα ποτάμια δρόμους.
Όταν το νερό δεν βρίσκει τη φυσική διαδρομή του, δεν σταματάει. Απλώς περνάει από πάνω σου.
Βέβαια, κάθε φορά που πλημμυρίζουμε, φταίει η πρωτοφανής κακοκαιρία.
Ο Byron, ο Daniel, η Adel, παθογένειες με μικρά ονόματα, γιατί έτσι κάνουμε πάντα. Προσωποποιούμε το φαινόμενο για να μην προσωποποιήσουμε την ευθύνη.
Κι επειδή θέλουμε πάντα έναν ήρωα στην κρίση, υπάρχει το 112, το ψηφιακό μας φυλαχτό. Σημαντικό, χρήσιμο, σωτήριο. Αλλά το νερό δεν το σταματάς με SMS. Το σταματάς με σχέδιο, χώρο και υποδομές.
Η ειρωνεία είναι ότι η Αττική πνίγεται και διψάει ταυτόχρονα.
Η χώρα μπορεί να ζει μέσα σε νερό και να βιώνει λειψυδρία την ίδια στιγμή.
Κι αν κάτι αποδεικνύει αυτό, είναι ότι δεν έχουμε πρόβλημα με το νερό.
Έχουμε πρόβλημα με τον τρόπο που το βλέπουμε. Τη σχέση μας μαζί του.
Κάποιοι λένε πως η φύση μάς εκδικείται.
Η φύση, όταν της πας κόντρα, δε νευριάζει. Απλώς συνεχίζει τη δουλειά της.
Αν θεωρείς το ρέμα σκουπιδότοπο, το νερό θα σε θεωρήσει οικόπεδο.
Και θα επιστρέψει από εκεί που το έδιωξες. Και θα χτίσει πάνω σου.
Με εντυπωσιακή ταχύτητα.
Κάποτε η Αττική είχε ποτάμια. Μετά τα θάψαμε.
Και τώρα, κάθε φορά που βρέχει, μοιάζει σα να μας ρωτούν, γιατί;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου