Ερχεται νομοσχέδιο για τη δημιουργία νέων μηχανισμών εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών - Ενισχύονται τα Τμήματα Εμπορικού και Ενοχικού Δικαίου του Πρωτοδικείου της Αθήνας - Πλατφόρμα για τις ανακοπές στους πλειστηριασμούς
Από τότε που η εμβληματική επένδυση στη Μεσσηνία για το Costa Navarino βρέθηκε στη δίνη δικαστικών διαδικασιών στο Συμβούλιο της Επικρατείας για 17 ολόκληρα χρόνια με προσφυγές επί προσφυγών, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι, αλλά το πρόβλημα της καθυστέρησης στην απόδοση δικαιοσύνης παραμένει «νούμερο ένα» για τις επενδύσεις και την οικονομική ανάπτυξη.
Πρόβλημα που καταγράφεται επί χρόνια από αρμόδιους φορείς όπως ο ΣΕΒ, διεθνείς οργανισμούς, την Παγκόσμια Τράπεζα και ευρωπαϊκές αρχές που καταγράφουν ως δεδομένο πως η ελληνική Δικαιοσύνη παρουσιάζει χαμηλές επιδόσεις, από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, και αποτελεί εξ αυτού ισχυρό παράγοντα ανάσχεσης στις επενδύσεις και στην ανάπτυξη.
Νομοθετικά εργαλεία
Η κυβέρνηση, σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», επιχειρεί αμέσως μετά τις γιορτές να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή πακέτο νέων μέτρων για τη βελτίωση της επίλυσης των διαφορών, προκειμένου να τονωθεί το επενδυτικό κλίμα, αλλά και να μειωθεί το οικονομικό κόστος των επιχειρήσεων, οι οποίες, όταν μπλέκουν στα δικαστήρια, δύσκολα ξεμπλέκουν.
Ειδικότερα, το υπουργείο Δικαιοσύνης και ο υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας που τρέχει τα νέα μέτρα, εστιάζουν στη δημιουργία μηχανισμών εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών που αφορούν επενδύσεις και οικονομικές συναλλαγές ή αναπτυξιακά έργα. Και τούτο σε μια προσπάθεια, όπως επισημαίνει στο «Βήμα» ο κ. Μπούγας, «να ικανοποιηθούν αιτήματα της επιχειρηματικής κοινότητας και να δοθούν νομοθετικά εργαλεία για εξωδικαστική επίλυση διαφορών για επενδύσεις, ώστε να μην εμπλέκονται σε δικαστικές διαδικασίες που καθυστερούν».
Προς τούτο στο νέο νομοσχέδιο που επεξεργάζεται το υπουργείο Δικαιοσύνης:
1. Θα προβλέπονται Διαιτητικά Οργανα για επίλυση επιχειρηματικών διαφορών. Τα Διαιτητικά Οργανα δεν θα είναι Διαιτητικά Δικαστήρια, θα συγκροτούνται από εκπαιδευμένους διαμεσολαβητές και θα λειτουργούν, κατά το πρότυπο και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, υπό την εποπτεία των επιχειρηματικών φορέων, όπως ο ΣΕΒ ή τα Επιμελητήρια.
2. Στο πλαίσιο της βελτίωσης της απόδοσης του δικαστικού συστήματος σε υποθέσεις επιχειρηματικού ενδιαφέροντος ή επενδύσεων, από την 1η Ιανουαρίου σημαντική συμβολή εκτιμάται ότι θα δοθεί από την εφαρμογή του νέου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Οι νέες διατάξεις ορίζουν γρήγορους χρόνους έκδοσης αποφάσεων, το αργότερο σε έντεκα μήνες, από τα πρωτοδικεία. Τα μέτρα αυτά είχαν αποτελέσει για χρόνια αιτήματα της επιχειρηματικής κοινότητας (ΣΕΒ και άλλων) και βασική επισήμανση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.
3. Επίσης από την 1η Ιανουαρίου θα λειτουργήσει ειδική πλατφόρμα για τις ανακοπές στους πλειστηριασμούς που είναι ήδη έτοιμη από το υπουργείο Δικαιοσύνης. Η λειτουργία της νέας πλατφόρμας θα επιταχύνει, αυτή είναι η πρόβλεψη, σημαντικά την εκκαθάριση διαδικασιών πλειστηριασμών, πτωχεύσεων και οικονομικών εκκαθαρίσεων που αποτελούν «βαρίδι» για την οικονομία.
4. Παράλληλα ενισχύονται με δικαστές, προκειμένου να μην υπάρχει πλέον στοκ αδίκαστων υποθέσεων, τα Τμήματα Εμπορικού και Ενοχικού Δικαίου, ειδικά στο Πρωτοδικείο της Αθήνας όπου και υπάρχουν υποθέσεις οικονομικού ενδιαφέροντος. Η λειτουργία αυτών των δύο Τμημάτων, όπως αναφέρει στο «Βήμα» ο προϊστάμενος του Πρωτοδικείου Αθηνών Χριστόφορος Λινός, θα αποδώσει σύντομα πλήρη προσδιορισμό προς εκδίκαση όλων των εκκρεμών υποθέσεων.
Τα νέα κυβερνητικά μέτρα επιχειρούν να μεταφέρουν την επίλυση διαφορών με οικονομικό αντικείμενο εκτός δικαστηρίων, καθώς είναι κοινός τόπος ότι παρά τις βελτιώσεις των τελευταίων ετών, η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης κατατάσσει τη χώρα μας σε μία από τις χαμηλότερες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ειδικότερα οι δείκτες «κράτος δικαίου» (Rule of law) της Παγκόσμιας Τράπεζας (που ορίστηκε και σύμβουλος της ελληνικής κυβέρνησης για τη βελτίωση του δικαστικού μας συστήματος) αλλά και του World Justice Project που παρακολουθούνται στενά από διεθνείς οργανισμούς και οίκους αξιολόγησης, κατατάσσουν την Ελλάδα σε χαμηλή θέση σε σχέση με άλλες αναπτυγμένες οικονομίες. Δεν είναι τυχαίο ότι πριν από δύο χρόνια, και πριν την εφαρμογή σημαντικών μέτρων της κυβέρνησης για τη Δικαιοσύνη, η Παγκόσμια Τράπεζα είχε κατατάξει την Ελλάδα στη θλιβερή 146η θέση διεθνώς στην καθυστέρηση της απόδοσης δικαιοσύνης.
Ανάλογες είναι και οι αποτιμήσεις της λειτουργίας του δικαστικού μας συστήματος και από τις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου στην τελευταία (2024) εμφανίζεται πρόοδος, αλλά ακόμα υπάρχει δρόμος ώστε ο μέσος χρόνος έκδοσης μιας τελεσίδικης απόφασης να φθάσει τις 700 ημέρες από τις 1.422 που έχει ήδη καταμετρηθεί.
Προς τούτο σε πρόσφατη ημερίδα στο υπουργείο Δικαιοσύνης ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας είχε για πολλοστή φορά επισημάνει ότι «η έγκαιρη και προβλέψιμη απονομή της δικαιοσύνης αποτελεί βασική προϋπόθεση των επενδύσεων και της βιώσιμης ανάπτυξης», ενώ ο πρόεδρος του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωρόπουλος είχε τονίσει ότι «η Δικαιοσύνη είναι απόλυτα συνυφασμένη με την παραγωγικότητα. Οι καθυστερήσεις στις δικαστικές αποφάσεις μειώνουν την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων, εμποδίζουν τις επενδύσεις και για τον λόγο αυτό το νούμερο ένα πρόβλημα της χώρας είναι η απόδοση της Δικαιοσύνης».
Το ΣτΕ και το Ελληνικό
Ωστόσο, κατά καιρούς, ειδικά τα τελευταία χρόνια, έχουν ληφθεί μέτρα νομοθετικής φύσεως προκειμένου οικονομικές διαφορές, επενδυτικές προσπάθειες και οικονομικά projects να μη «βαλτώνουν» στα δικαστήρια. Η απόδοση αυτών των μέτρων σε ορισμένους τομείς υπήρξε αξιόλογη, όχι όμως σε τέτοιον βαθμό που να λύνει τη δύσκολη εξίσωση «Δικαιοσύνη και επενδύσεις».
Για παράδειγμα, όπως τονίζουν ανώτατοι δικαστικοί παράγοντες του Συμβουλίου της Επικρατείας στο «Βήμα», «ο θεσμός της πιλοτικής δίκης, δηλαδή της εκδίκασης σοβαρών υποθέσεων γρήγορα από το ΣτΕ και κυρίως την Ολομέλειά του, έχει συμβάλει στην επιτάχυνση σημαντικότατων επενδύσεων».
Το παράδειγμα της μεγάλης επένδυσης στο Ελληνικό αποτελεί απόδειξη αυτών των εκτιμήσεων, καθώς προσφυγές που κατατέθηκαν κατά καιρούς από περιοίκους και συλλόγους για πάσης φύσεως θέματα, αρχαιολογικού ή περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, εκδικάστηκαν γρήγορα από την Ολομέλεια του ΣτΕ για να προχωρήσει το έργο.
Ωστόσο, πηγές του ΣτΕ τονίζουν ότι πρόσφατος νόμος του 2021 για τις στρατηγικές επενδύσεις (πάνω από 300 εκατομμύρια) που δίνει τη δυνατότητα άμεσης δικαστικής εκκαθάρισης των όποιων διαφορών από την Ολομέλεια του ΣτΕ δεν έχει ακόμα αποδώσει τα αναμενόμενα.
Σε κάθε περίπτωση, όλοι αντιλαμβάνονται πως αν η απόδοση του δικαστικού συστήματος δεν βελτιωθεί γρήγορα, οι επενδύσεις και η οικονομική ανάπτυξη θα πληρώνουν τις συνέπειες μιας βαριάς θεσμικής παθογένειας.
Καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
- Μειωμένη εμπιστοσύνη επενδυτών
- Αύξηση κόστους επενδύσεων – Εμπόδια στην επιχειρηματικότητα
- Μείωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας
- Χαμηλότερη αποτελεσματικότητα κράτους δικαίου
ΤΙ ΖΗΤΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΊΣ
- Ψηφιοποίηση των δικαστικών διαδικασιών
- Θεσμικές μεταρρυθμίσεις για ταχύτερη δικαιοσύνη
- Ενίσχυση εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών
- Εξειδίκευση δικαστών για οικονομικά θέματα
- Βελτίωση της στατιστικής παρακολούθησης της δικαιοσύνης
ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
- Εξωδικαστική επίλυση επενδυτικών και οικονομικών διαφορών
- Ειδική πλατφόρμα από 1ης Ιανουαρίου 2026 για ανακοπές πλειστηριασμών
- Ενίσχυση με δικαστές Τμήματων Εμπορικού και Ενοχικού Δικαίου στην Αθήνα
- Εφαρμογή νέου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας από 1ης Ιανουαρίου 2026 για σύντομη εκδίκαση υποθέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου