Αντιμέτωπο με «τσουνάμι» αποζημιώσεων για μεγάλα έργα έρχεται το Δημόσιο τους τελευταίους μήνες με τη μία έγκριση να διαδέχεται την άλλη.
Από το Καστέλι μέχρι τον ΒΟΑΚ και από τα έργα μετρό μέχρι τον Ε65, επαναλαμβάνεται το ίδιο μοτίβο που χαρακτηρίζεται από ελλιπείς μελέτες, καθυστερημένες απαλλοτριώσεις, αδειοδοτήσεις που αργούν και συμβάσεις «άκαμπτες» που οδηγούν αφενός σε αξιώσεις αποζημιώσεων εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από τους αναδόχους, τις οποίες το Δημόσιο αποδέχεται έστω και με κάποιες εκπτώσεις και αφετέρου σε αποφάσεις διαιτητικών δικαστηρίων που δικαιώνουν τις αξιώσεις. Το βέβαιο είναι πως σε όλες τις περιπτώσεις ο τελικός λογαριασμός μεταφέρεται στους πολίτες.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να πληρώνει ακριβά τις συστημικές παθογένειες στον σχεδιασμό και τη διαχείριση των μεγάλων έργων. Η έλλειψη ώριμων μελετών και λειτουργικών μηχανισμών ωρίμανσης οδηγεί σε εκτροχιασμούς κόστους, καθυστερήσεις και αποζημιώσεις - μαμούθ, καθιστώντας τις υπερβάσεις προυπολογισμών κανόνα αντί για εξαίρεση.
Μόλις πρόσφατα το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, όπως είχε γράψει αναλυτικά το «ethnos.gr» ενέκρινε υπερβάλλοντα κόστη για το υπό κατασκευή αεροδρόμιο του Καστελλίου, τα οποία με τις πρόσφατες αποφάσεις έχουν φτάσει τα 443 εκατομμύρια ευρώ, σχεδόν όσο ο προυπολογισμός της αρχικής σύμβασης και ενώ οι εργασίες βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη.
Το θέμα έφτασε στη Βουλή από τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Χάρη Μαμουλάκη, ο οποίος στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου μίλησε για το ενδεχόμενο «πολιτικού δόλου» στην αποτυχία του Δημοσίου να διαχειριστεί τις συμβάσεις που το ίδιο υπογράφει.
Ο ίδιος άσκησε σφοδρή κριτική, μιλώντας για «δυσθεώρητες σωρευμένες απαιτήσεις» και αμφισβητώντας την ικανότητα του Δημοσίου να χειριστεί αξιώσεις εργολάβων. Ειδική μνεία έκανε στα έργα του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) και του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι – όπου οι οικονομικές απαιτήσεις πλησιάζουν τον διπλασιασμό των προϋπολογισμών.
Στο στόχαστρο του κ. Μαμουλάκη βρέθηκε ιδιαίτερα το τμήμα Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος, για το οποίο επεσήμανε ότι ενώ δημοπρατήθηκε στα 142 εκατ. ευρώ, πλέον οδεύει προς κόστος άνω των 200 εκατ. ευρώ. «Πιθανότατα πρόκειται για ένα από τα ακριβότερα έργα ανά χιλιόμετρο στον κόσμο», ανέφερε για το έργο των 14 χλμ, κάνοντας λόγο για ...ωρίμανση εξπρές λόγω προεκλογικών σκοπιμοτήτων.
Να σημειωθεί ότι πριν λίγους μήνες είχαν ενταχθεί στο ΤΠΑ Υποδομών και Μεταφορών αποζημιώσεις άνω των 161 εκατ. ευρώ για τον Ε65, ενώ είχαν εγκριθεί για τη Γραμμή 3 του Μετρό Αθήνας, αποζημιώσεις 24,17 εκατ. ευρώ μετά από διαιτητικές αποφάσεις που απέδωσαν τις καθυστερήσεις στο Δημόσιο. Παράλληλα, στον λογαριασμό του Μετρό Θεσσαλονίκης είχε προστεθεί νέα επιβάρυνση 13 εκατ. ευρώ ανεβάζοντας το σύνολο των τελευταίων διαιτησιών σε 110,8 εκατ. ευρώ.
Ο κ. Μαμουλάκης υπογράμμισε ότι σε όλες τις μορφές δημοσίων έργων - είτε πρόκειται για συμβάσεις παραχώρησης, είτε για ΣΔΙΤ, είτε για κλασικά δημόσια έργα - φαίνεται να συσσωρεύονται υποχρεώσεις που αφορούν ρήτρες, θετικές ζημιές και διαφυγόντα κέρδη, οδηγώντας σε τεράστιες επιβαρύνσεις για τον κρατικό προϋπολογισμό. Μάλιστα, όπως τόνισε, τα ποσά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας για το 2025 φαίνονται δυσανάλογα σε σχέση με τους αρχικούς προϋπολογισμούς των έργων, φτάνοντας σε ορισμένες περιπτώσεις να «φλερτάρουν» ακόμη και με τον διπλασιασμό τους.
Αναφερόμενος στο έργο ΣΔΙΤ Χερσόνησος - Νεάπολη, τόνισε ότι υπάρχει δεύτερη μεγάλη αξίωση του αναδόχου, ενώ στην παραχώρηση του νέου αεροδρομίου Καστελλίου το κράτος καλείται να καλύψει επίσης πολύ υψηλά ποσά. Στη βάση αυτή, ο κ. Μαμουλάκης ζήτησε από την ηγεσία του υπουργείου πλήρη εικόνα: ποια έργα υλοποιούνται από το 2019 έως σήμερα, ποιες αξιώσεις έχουν κατατεθεί από τους αναδόχους και ποια ποσά διεκδικούνται. Μόνο έτσι, είπε, μπορεί να γίνει ουσιαστική αξιολόγηση για το αν τα έργα προχωρούν σωστά και αν προστατεύεται πραγματικά το δημόσιο συμφέρον.
Στην απάντησή του, ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος αντέτεινε ότι ορισμένα ποσά που κυκλοφόρησαν δημόσια δεν αποτελούν ούτε ανακοινώσεις ούτε αποφάσεις του Δημοσίου. Παραδέχτηκε ότι υπάρχουν αξιώσεις προσθέτοντας ότι αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν γίνει δεκτά. Για το Καστέλλι, επέρριψε ευθύνες στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζοντας ότι το έργο δημοπρατήθηκε με υποεκτίμηση των πραγματικών αναγκών και ότι η ανάγκη διεύρυνσης των εγκαταστάσεων οδήγησε σε καθυστερήσεις και επιπλέον κόστος. Αντίστοιχα, για τα έργα στο Λασίθι αναφέρθηκε στις δύσκολες συνθήκες που δημιούργησαν οι δικαστικές αποφάσεις στις απαλλοτριώσεις, κάτι που – όπως τόνισε – δεν μπορούσε να παρακάμψει το Δημόσιο χωρίς να συγκρουστεί με ολόκληρες τοπικές κοινωνίες.
Ο κ. Μαμουλάκης κατηγόρησε την κυβέρνηση για κακό σχεδιασμό και βεβιασμένες ενέργειες, για καθυστερήσεις και ανωριμότητα των έργων που κοστίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια. Επέμεινε ότι το Δημόσιο εμφανίζεται συχνά παθητικό απέναντι σε ισχυρά νομικά επιτελεία αναδόχων και ότι η χώρα κινδυνεύει να βλέπει έργα με προϋπολογισμούς που τελικά πολλαπλασιάζονται. Ο υφυπουργός από την πλευρά του απέρριψε τη λογική περί «παθητικού Δημοσίου», επισημαίνοντας ότι ρήτρες και κυρώσεις επιβάλλονται όπου υπάρχει αποκλειστική υπαιτιότητα αναδόχου. Ανέφερε μάλιστα το παράδειγμα της ΣΤΑΣΥ, η οποία επέβαλε πριν λίγες ημέρες ρήτρα ύψους 3,8 εκατομμυρίων ευρώ στην ισπανική CAF, για τις καθυστερήσεις στο έργο της ανακατασκευής 14 συρμών της Γραμμής 1, εκ των οποίων ούτε ένας δεν έχει ακόμα παραδοθεί.
Κατέληξε σημειώνοντας ότι το υπουργείο εργάζεται συστηματικά για την ωρίμανση μελετών ώστε να περιοριστούν μελλοντικές παθογένειες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου