Ψάχνουμε την ερμηνεία μίας έννοιας που δεν θα σταματήσουμε ποτέ να βεβηλώνουμε.
1η περίπτωση: 1940. Ένας Έλληνας λιποτάκτης, έχει δεμένα τα χέρια του και έχει υποχρεωθεί να στέκεται μόνος του στην πρώτη γραμμή του μετώπου.
Μία ιταλική σφαίρα τον βρίσκει και τον ξαπλώνει νεκρό. Τυπικά αυτός ο άνθρωπος σκοτώθηκε στον πόλεμο, είναι όμως ήρωας; Επέλεξε να βρίσκεται εκεί ή η ελεύθερη βούλησή του πήγε περίπατο;2η περίπτωση: 4 μέρες μετά ένας ακόμη Έλληνας, που δεν ήθελε να πολεμήσει, αλλά φοβόταν μην τον εκτελέσουν ως λιποτάκτη, στρατεύθηκε ‘δήθεν εθελοντικά’ και βρίσκεται και αυτός στην πρώτη γραμμή. Ωστόσο, μάχεται, σκοτώνει και κανά δυο Ιταλούς και στο τέλος πέφτει νεκρός από τα πυρά τους. Και αυτός βρισκόταν στο πεδίο της μάχης καταναγκαστικά και όχι ως αποτέλεσμα της ελεύθερης βούλησής του. Είναι ήρωας; Αυτός επέλεξε να πολεμήσει για σένα και για μένα ή πάλι η ελεύθερη του βούληση πήγε στράφι;
Αν λοιπόν ο πρώτος που τον είχαν αλυσοδεμένο και αφημένο να πεθάνει εκεί παρά τη θέλησή του δεν είναι ήρωας, τότε γιατί να είναι ο δεύτερος που κι εκείνος βρέθηκε εκεί εξαιτίας του φόβου του και όχι εξαιτίας της θέλησής του;
3η περίπτωση: Μερικές μέρες μετά, ένας άλλος Έλληνας που άνηκε στην πλειοψηφία των στρατιωτών, από εκείνους που τα βίντεο της εποχής τους κατέγραψαν ενθουσιώδεις να επιβιβάζονται στα τρένα και να τρέχουν να πολεμήσουν, πέφτει κι αυτός νεκρός στο μέτωπο. Υποθέτουμε ότι στην πορεία δεν άλλαξε γνώμη και όντως ήθελε να είναι εκεί, όντως ήθελε να πολεμήσει με πάθος για την πατρίδα και την ελευθερία.
Αν, λοιπόν, ο στρατιώτης της 2ης περίπτωσης “πέθανε για την πατρίδα” και είναι ήρωας, τότε ο νεκρός της τρίτης περίπτωσης πώς πρέπει να χαρακτηριστεί; Δεν θα είναι λίγο άδικο γι’ αυτόν να τον πούμε κι εκείνον απλά ήρωα;
Αυτά είναι τρία φανταστικά παραδείγματα, που θα μπορούσαμε χρονικά να τα τοποθετήσουμε σε οποιονδήποτε πόλεμο και όχι φυσικά μόνο στον ελληνοϊταλικό. Δείχνουν όμως πόσο αμφισβητούμενη είναι η έννοια του ήρωα, πόσο εύκολα επιδέχεται δεκάδων ερμηνειών και εν τέλει πόσο εύκολα την αποδίδουμε στους νεκρούς.
Προς το παρόν, σε αυτόν τον συλλογισμό, βλέπει κανείς ότι στεκόμαστε μόνο στο κριτήριο της ελεύθερης βούλησης, προκειμένου να χαρακτηρίσουμε κάποιον αληθινό ήρωα, το αν ήθελε δηλαδή ο ίδιος να πολεμήσει ή όχι. Θα ήταν λάθος όμως αν πιστεύαμε ότι υπάρχει μόνο αυτό το κριτήριο.
Ποια είναι, λοιπόν, αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά που μοιράζονται ο Αχιλλέας, ο Λεωνίδας, ο Ελ Σιντ, ο Παλαιολόγος, ο Δον Κιχώτης, ο Λώρενς της Αραβίας, φανταστικοί και αληθινοί χαρακτήρες, και τόσοι ακόμα που αποκαλούνται ‘ήρωες’;
Σύμφωνα με τον σύγχρονο Αμερικανό φιλόσοφο Andrew Bernstein, οι ήρωες έχουν αυτά τα 4 βασικά χαρακτηριστικά:
1. Ηθικό μεγαλείο.
2. Ασύγκριτη πολεμική ανδρεία και ικανότητα.
3. Δράση παρά τις αντιξοότητες.
4. Θρίαμβο σε τουλάχιστον πνευματική-ηθική μορφή και όχι κατ’ ανάγκη φυσική μορφή (διαφορετικά ένας νεκρός πχ δεν θα θεωρούταν ποτέ ήρωας).
Ο Αχιλλέας πληροί και τις 4 παραπάνω προϋποθέσεις και σωστά δηλαδή θα λέγαμε ότι θεωρείται ήρωας. Απ’ την άλλη όμως, ήρωας όμως θεωρείται και ο Οδυσσέας, που σίγουρα δεν θα μπορούσαμε να τον εξυμνήσουμε για το ηθικό μεγαλείο του (δες 1η προϋπόθεση). Σκέψου ότι ακόμα και ο Πίνδαρος, ο μεγάλος Θηβαίος ποιητής του 5ου αιώνα, ήταν έξαλλος με τον Όμηρο που άφησε τον Οδυσσέα να ζήσει και έστειλε στον Άδη τον Αχιλλέα και τον Αίαντα.
ΔΕΙΤΕ (ΕΔΩ) ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ!
Σου άρεσε το άρθρο που μόλις διάβασες;
Εάν ναι βοήθησε μας με το να το κοινοποιήσεις στους φίλους σου.
Σε μια εποχή που το μυαλό μας δέχεται βροχή γκρίζων και ίσως μαύρων ειδήσεων Ο ΠΑΡΛΑΠΙΠΑΣ είναι ΜΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ με χιλιάδες άρθρα ενδιαφέροντα, χρήσιμα ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ προς ανάγνωση και ενημέρωση. Κάνοντας απλώς ένα κλικ διαβάζεις κάποιο ΝΕΟ και ενδιαφέρον ΑΡΘΡΟ χωρίς να κατευθύνεσαι σε ένα λαβύρινθο παραθύρων! Απλά δοκιμάστε μας και σίγουρα θα γίνουμε καθημερινή σας συνήθεια και η ευχάριστη ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ παρέα σας!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου