H Eταιρική Κοινωνική Ευθύνη και η Καταναλωτική Συνείδηση ως Μοχλός Βιώσιμης Ανάπτυξης

 

Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και η Καταναλωτική Συνείδηση ως Μοχλός Βιώσιμης Ανάπτυξης

******Του Φώτη Αλεξόπουλου, Οικονομολόγου – Πολιτικού Επιστήμονα

Στη σημερινή εποχή, όπου οι οικονομίες και οι

κοινωνίες αναζητούν νέο σημείο ισορροπίας ανάμεσα στην ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα, δύο έννοιες αναδεικνύονται ως κρίσιμες: η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) και η καταναλωτική συνείδηση.

Η πρώτη αφορά τις επιχειρήσεις και τον τρόπο που ενσωματώνουν κοινωνικές και περιβαλλοντικές αξίες στη λειτουργία τους.

Η δεύτερη αφορά τους πολίτες, οι οποίοι μέσω των επιλογών τους μπορούν να καθορίσουν σε ποιον κόσμο θέλουν να ζουν.

Πόσο μακριά βρισκόμαστε απο την θεωρία στην Πραξη?

Για πολλά χρόνια, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αντιμετωπιζόταν ως εργαλείο δημοσίων σχέσεων ή «πολυτέλεια» των μεγάλων εταιρειών. Σήμερα όμως, αποτελεί στρατηγικό παράγοντα ανταγωνιστικότητας.

Οι επιχειρήσεις που επενδύουν σε πράσινες τεχνολογίες, που στηρίζουν την τοπική κοινωνία, που διασφαλίζουν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, χτίζουν κάτι πολύ πιο σημαντικό από οικονομικά μεγέθη: κεφάλαιο εμπιστοσύνης.

Η εφαρμογή πολιτικών ΕΚΕ δεν είναι απλώς ηθική υποχρέωση, αλλά και οικονομική ευκαιρία. Μειώνει κόστη, ενισχύει τη φήμη, προσελκύει επενδύσεις και δημιουργεί πιο σταθερές σχέσεις με εργαζόμενους και καταναλωτές. Με απλά λόγια, η υπεύθυνη επιχείρηση είναι και πιο ανθεκτική επιχείρηση.

Μπορεί ο καταναλωτής να γίνει ρυθμιστής της αγοράς?

Από την άλλη πλευρά, η καταναλωτική συνείδηση αναδεικνύεται σε σημαντικό μοχλό πίεσης προς την αγορά. Ο σύγχρονος καταναλωτής δεν είναι πλέον παθητικός δέκτης διαφημιστικών μηνυμάτων. Αναζητά προϊόντα με κοινωνική και περιβαλλοντική προστιθέμενη αξία, ενδιαφέρεται για τη διαφάνεια στην παραγωγή και επιλέγει να στηρίζει επιχειρήσεις που σέβονται το περιβάλλον, τους εργαζόμενους και τον πελάτη.

Σε μια εποχή όπου η πληροφορία είναι άμεσα διαθέσιμη, η “ψήφος με το πορτοφόλι” γίνεται ολοένα και πιο ισχυρή από την ψήφο στην κάλπη. Οι πολίτες μπορούν να επιβραβεύουν τις υπεύθυνες πρακτικές και να απορρίπτουν όσες εταιρείες επιμένουν σε λογικές εκμετάλλευσης ή περιβαλλοντικής αδιαφορίας.

Η συνέργεια που οδηγεί στη βιωσιμότητα:

Όταν η ΕΚΕ και η καταναλωτική συνείδηση συναντηθούν, δημιουργείται ένας ενάρετος κύκλος:

Οι καταναλωτές επιλέγουν υπεύθυνες επιχειρήσεις.

Οι επιχειρήσεις, για να ανταποκριθούν στη ζήτηση, ενσωματώνουν βιώσιμες πρακτικές.

Το κράτος, αντιλαμβανόμενο τη μεταβολή αυτή, θεσπίζει πολιτικές που ενισχύουν τη βιωσιμότητα (πράσινα κίνητρα, κοινωνικά κριτήρια στις δημόσιες συμβάσεις, φορολογικές διευκολύνσεις).

Έτσι, σταδιακά διαμορφώνεται ένα νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα: μια οικονομία που δε μετρά την επιτυχία μόνο με το ΑΕΠ, αλλά με το κοινωνικό και περιβαλλοντικό της αποτύπωμα.

Για να αποδώσει όμως αυτή η συνέργεια, απαιτούνται ορισμένες κρίσιμες προϋποθέσεις:

Ειλικρίνεια και διαφάνεια από τις επιχειρήσεις, ώστε η ΕΚΕ να μην καταλήγει εργαλείο «πράσινου ξεπλύματος» (greenwashing).

Εκπαίδευση και ενημέρωση των πολιτών για το πώς οι αγοραστικές τους επιλογές επηρεάζουν την οικονομία και το περιβάλλον.

Θεσμική ενίσχυση της ΕΚΕ από την Πολιτεία, με κίνητρα, πιστοποιήσεις και ανεξάρτητη αξιολόγηση.

Συνεργασία όλων των φορέων, επιχειρήσεων, κοινωνίας πολιτών και κράτους ώστε η βιωσιμότητα να αποτελέσει κοινό στόχο και όχι επικοινωνιακό σύνθημα.

Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν θα επιτευχθεί ούτε αποκλειστικά «άνωθεν» από το κράτος, ούτε αποκλειστικά «κάτωθεν» από την κοινωνία. Θα προκύψει μέσα από την αμφίδρομη σχέση ευθύνης μεταξύ επιχειρήσεων και πολιτών.

Όσο οι πρώτες αναλαμβάνουν δράση με σεβασμό στο κοινωνικό σύνολο και οι δεύτεροι επιβραβεύουν αυτή τη στάση μέσα από τις επιλογές τους, τόσο πιο κοντά θα ερχόμαστε σε ένα οικονομικό μοντέλο που θα συνδυάζει την ανάπτυξη με τη δικαιοσύνη και τη βιωσιμότητα.