Σε αδιέξοδο βρίσκεται το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) λόγω του χάους που επικρατεί στα προγράμματα «Εξοικονομώ», με τον κίνδυνο απώλειας κονδυλίων ύψους 2,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης να καθίσταται πλέον ορατός. Παρά τις συνεχείς παρατάσεις, η υλοποίηση των δράσεων προχωρά με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς και χωρίς ουσιαστικές παρεμβάσεις.
Η εφαρμογή των προγραμμάτων σκοντάφτει σε διαχρονικά προβλήματα: διοικητική γραφειοκρατία, υποστελέχωση, απειρία ελεγκτικών μηχανισμών, αλλά και ερασιτεχνικό σχεδιασμό. Η υπερβολική πολυπλοκότητα των διαδικασιών, σε συνδυασμό με την απροθυμία των τραπεζών να εγκρίνουν μικροδάνεια λόγω αυστηρών πιστοληπτικών κριτηρίων, επιτείνει τις καθυστερήσεις.
Από την υποβολή της αίτησης μέχρι την εκκίνηση των έργων απαιτούνται έως και επτά στάδια, τα οποία μπορούν να διαρκέσουν ακόμα και δύο χρόνια. Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος καταγράφει ότι περίπου το 35% των έργων δεν ολοκληρώνεται εμπρόθεσμα, ενώ μόνο το 52% των ενταγμένων αιτήσεων φτάνει τελικά στην ολοκλήρωση.
Οι καθυστερήσεις συνοδεύονται από συνεχείς ανατιμήσεις στα οικοδομικά υλικά λόγω πληθωρισμού, γεγονός που αυξάνει κατακόρυφα το συνολικό κόστος των παρεμβάσεων και οδηγεί πολλούς ενδιαφερόμενους στην απόσυρση από τα προγράμματα.
Το «Εξοικονομώ 2025» σε πλήρη στασιμότητα
Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2025», συνολικού προϋπολογισμού 434 εκατ. ευρώ, παραμένει σε ακινησία, αφού η σχετική υπουργική απόφαση για την έγκριση των αιτήσεων δεν έχει εκδοθεί από την άνοιξη του 2025. Παράλληλα, οι μέσες δηλωμένες δαπάνες στο συγκεκριμένο πρόγραμμα εμφανίζονται αυξημένες έως και 64% σε σχέση με το «Εξοικονομώ 2021», γεγονός που επιβαρύνει ακόμα περισσότερο το σύστημα.
Έντονη δυσαρέσκεια προκαλεί και το νέο κριτήριο των «βαθμοημερών», το οποίο καθορίζει ποιες περιοχές έχουν προτεραιότητα με βάση τις ανάγκες θέρμανσης. Η ρύθμιση αυτή έχει οδηγήσει σε ακραίες ανισότητες, όπως καταδεικνύει το παράδειγμα της Κρήτης, όπου μόλις 6 από τις 2.072 αιτήσεις κρίθηκαν επιλέξιμες, αποκλείοντας έτσι περιοχές με έντονα προβλήματα ψύξης λόγω καύσωνα.
Σε αδιέξοδο βρίσκεται και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους», όπου ενώ έχουν εγκριθεί 2.350 αιτήσεις, το σκέλος της ανακαίνισης παραμένει ανενεργό λόγω έλλειψης χρηματοδότησης. Το γεγονός αυτό αποκαλύπτει την αδυναμία συντονισμού και διαχείρισης ακόμη και μικρότερων δράσεων.
Σενάρια για αλλαγή μοντέλου υλοποίησης από το 2026
Η εικόνα πλήρους αποδιοργάνωσης έχει πυροδοτήσει ερωτήματα σχετικά με την πρόθεση του ΥΠΕΝ να μεταβιβάσει την υλοποίηση των ενεργειακών προγραμμάτων σε ιδιωτικές εταιρείες ενέργειας από το 2026, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί. Η ενδεχόμενη «απαξίωση» των δημόσιων μηχανισμών διαχείρισης των προγραμμάτων, δημιουργεί υπόνοιες για σχεδιασμένη μεταφορά αρμοδιοτήτων προς ιδιωτικούς φορείς.
Σε κάθε περίπτωση, η ανάγκη για άμεσες διορθωτικές παρεμβάσεις, ενίσχυση των δομών και απλοποίηση των διαδικασιών καθίσταται επιτακτική, αν πρόκειται να διασωθούν τα κονδύλια και να παραχθεί το ουσιαστικό όφελος για πολίτες και οικονομία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου