Επί δεκαετίες, οι αρχαιολόγοι που εργάζονται στην Τάνις πάλευαν με ένα ανησυχητικό μυστήριο: Γιατί ένας χωρίς σήμανση σαρκοφάγος από γρανίτη βρισκόταν βαθιά μέσα στον βασιλικό τάφο του Οσορκόν Β’, χωρίς ωστόσο καμία επιγραφή να υποδεικνύει τον ιδιοκτήτη του;
Τώρα, μια σημαντική νέα ανακάλυψη υποδηλώνει ότι αυτή η μυστικότητα δεν ήταν τυχαία — και ότι ο Φαραώ Σοσένκ Γ’ μπορεί να είχε κρυφτεί σκόπιμα στον τάφο ενός προκατόχου του, θύμα μιας πολιτικής απόφασης, που αναμόρφωσε το τελευταίο κεφάλαιο της 22ης Δυναστείας της Αιγύπτου.
Μια αιγυπτιακή και γαλλική αρχαιολογική αποστολή ανακάλυψε 225 αγαλματίδια ουσάμπτι που φέρουν το όνομα του Σοσένκ Γ’ μέσα στον βόρειο θάλαμο του ταφικού συγκροτήματος του Οσορκόν Β’.
Αυτά τα αγαλματίδια, διατηρημένα σε συμπιεσμένα στρώματα λάσπης, βρίσκονταν λίγα μόλις βήματα από τον μακροχρόνια μυστηριώδη, χωρίς επιγραφή σαρκοφάγο που ανακαλύφθηκε το 1939.
Τα στοιχεία, σύμφωνα με το Υπουργείο Τουρισμού και Αρχαιοτήτων, δείχνουν αναμφισβήτητα σε ένα συμπέρασμα: ο Σοσένκ Γ’ θάφτηκε εδώ — αλλά όχι σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό.
Μια ταφή κρυμμένη μέχρι σήμερα
Οι μελετητές υπέθεταν ότι ο Σοσένκ Γ΄ αναπαυόταν στον δικό του τάφο κάπου αλλού στη νεκρόπολη. Όμως η τοποθέτηση των ταφικών του ειδωλίων μέσα στον θάλαμο ενός άλλου βασιλιά λέει μια διαφορετική ιστορία—μια ιστορία που χαρακτηρίζεται από πολιτικές αναταραχές και ίσως από σκόπιμη απόκρυψη.
Ο Δρ. Mohamed Ismail Khaled, γενικός γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων, περιέγραψε την ανακάλυψη ως «ένα σημείο καμπής στην κατανόησή μας για τη βασιλική νεκρόπολη της Τάνιδος».
Τόνισε ότι η διαμόρφωση των ουσάμπτι (ταφικά ειδώλια) καταδεικνύει ότι ο Σοσένκ Γ΄ (Shoshenq III) ενταφιάστηκε μέσα στον τάφο του Οσορκόν Β΄, ανατρέποντας δεκαετίες υποθέσεων και εγείροντας βαθιά ερωτήματα σχετικά με το γιατί αυτή η ταφή μετακινήθηκε ή αποκρύφθηκε.
Μια δυναστεία σε κρίση
Για να κατανοήσουμε γιατί ένας ισχυρός φαραώ μπορεί να έχασε τον δικό του τάφο, πρέπει να ληφθεί υπόψη το περίπλοκο πολιτικό περιβάλλον της 22ης Δυναστείας. Ο Σοσένκ Γ΄ (περ. 825–773 π.Χ.) κυβέρνησε την Αίγυπτο κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο πολιτικά κατακερματισμένες φάσεις της Τρίτης Ενδιάμεσης Περιόδου.
Η βασιλεία του εκτυλίχθηκε με φόντο μια παρατεταμένη δυναστική σύγκρουση, καθώς ανταγωνιστικά παρακλάδια της βασιλικής οικογένειας πάλευαν για κυριαρχία και νομιμότητα. Η Αίγυπτος ήταν ουσιαστικά διαιρεμένη μεταξύ αντίπαλων αρχών στον βορρά και τον νότο, δημιουργώντας ένα περιβάλλον στο οποίο αρκετοί βασιλείς μπορούσαν να βασιλεύουν ταυτόχρονα.
Αυτός ο κατακερματισμός εξασθένησε σταδιακά την κεντρική εξουσία της μοναρχίας, ενώ οι τοπικές στρατιωτικές ελίτ και οι περιφερειακοί κυβερνήτες απέκτησαν αυξανόμενη επιρροή. Παρά τις αναταραχές αυτές, ο Σοσένκ Γ΄ διατήρησε τον έλεγχο του Δέλτα και χρηματοδότησε μνημειώδη αρχιτεκτονική στην Τάνις, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων πυλών ναών.
Ωστόσο, η μακρά βασιλεία του δεν απέτρεψε τον κατακερματισμό της δυναστείας, ούτε εγγυήθηκε την ασφάλεια της ταφής του. Νέα στοιχεία υποδηλώνουν ότι μετά τον θάνατό του, ο αρχικός του τάφος μπορεί να οικειοποιήθηκε από διαδόχους ή πολιτικούς αντιπάλους.
Ορισμένα αντικείμενα που συνδέονται με την ταφή του φέρουν το όνομα του Σοσένκ Δ΄, ενός μεταγενέστερου βασιλιά που σχετίζεται με την αναδυόμενη 23η Δυναστεία—γεγονός που ενισχύει περαιτέρω την ιδέα της υφαρπαγής του τάφου.
Αυτό το σενάριο ταιριάζει με την αυξανόμενη υπόθεση ότι ο Σοσένκ Γ΄ μεταφέρθηκε στον θάλαμο του Οσορκόν Β΄, τόσο επειδή ήταν ασφαλής όσο και επειδή οι πολιτικές δυνάμεις κατέστησαν αδύνατη τη διατήρηση του δικού του τάφου.
Αποδεικτικά στοιχεία κάτω από το Δέλτα
Τα 225 ταφικά ειδώλια (ουσάμπτι) που ανακαλύφθηκαν στον βόρειο θάλαμο είναι κατασκευασμένα από εκλεκτή φαγεντιανή και φέρουν ευκρινώς χαραγμένο το όνομα και τους τίτλους του Σοσένκ Γ΄.
Η εγγύτητά τους στην ακάλυπτη σαρκοφάγο παρέχει αποφασιστικά υλικά στοιχεία ότι αυτό το φέρετρο—που για πολύ καιρό θεωρούνταν ανωμαλία—είναι στην πραγματικότητα δικό του.
Ο Δρ. Frédéric Payraudeau, διευθυντής της γαλλικής αποστολής, τόνισε ότι τα ειδώλια, τα σημάδια στους τοίχους και η χωρική διάταξη επιβεβαιώνουν συλλογικά ότι ο Σοσένκ Γ΄ ενταφιάστηκε εκεί.
Η ομάδα ανακάλυψε επίσης νέες, προηγουμένως α τεκμηριωμένες επιγραφές, οι οποίες μπορεί να φωτίσουν εάν η εκ νέου ταφή ήταν μια απάντηση έκτακτης ανάγκης στην πολιτική αστάθεια ή μέρος μιας υπολογισμένης στρατηγικής για την προστασία των λειψάνων του βασιλιά.
Η Τάνις : Ένας αρχαιολογικός χώρος που αλλάζει την Ιστορία ξανά και ξανά
Η Τάνις, η οποία συχνά επισκιάζεται από την Κοιλάδα των Βασιλέων, είναι ένας από τους πιο ιστορικά μετασχηματιστικούς αρχαιολογικούς χώρους στην Αίγυπτο.
Οι βασιλικές ταφές της—πολλές από τις οποίες βρέθηκαν άθικτες—προσφέρουν απαράμιλλες γνώσεις σχετικά με τις ταφικές πρακτικές της Τρίτης Ενδιάμεσης Περιόδου. Οι τρέχουσες προσπάθειες συντήρησης στη νεκρόπολη περιλαμβάνουν δομικό καθαρισμό, διαδικασίες αφαλάτωσης και την εγκατάσταση σύγχρονων προστατευτικών καλυμμάτων για τη σταθεροποίηση των τάφων και την υποστήριξη της συνεχιζόμενης έρευνας.
Κάθε αποστολή αποκαλύπτει νέα στοιχεία που αναγκάζουν τους μελετητές να επαναξιολογήσουν τις πολιτικές και πολιτισμικές πραγματικότητες των βόρειων πρωτευουσών της Αιγύπτου.
Βασιλική συγκάλυψη ή ταφή διάσωσης;
Ο εντοπισμός του τόπου ταφής του Σοσένκ Γ΄ αναβιώνει ερωτήματα που υπάρχουν εδώ και πολύ καιρό σχετικά με τη φύση της βασιλικής εξουσίας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Κατασχέθηκε ο τάφος του φαραώ από έναν διάδοχο; Ενταφιάστηκε εκ νέου για προστασία κατά τη διάρκεια εμφυλίου πολέμου;
Ή συσκοτίστηκε σκόπιμα η μνήμη του; Όποιο κι αν ήταν το κίνητρο, η ανακάλυψη αποκαλύπτει μια δραματική πράξη πολιτικής λήψης αποφάσεων στον πυρήνα της 22ης Δυναστείας— σε μια πράξη που τοποθέτησε τα λείψανα ενός βασιλιά στον ιερό θάλαμο ενός άλλου.
Καθώς οι αρχαιολόγοι συνεχίζουν να μελετούν τις νεοαποκαλυφθείσες επιγραφές και το αρχιτεκτονικό πλαίσιο, ένα πράγμα είναι σαφές:
Η Τάνις συνεχίζει να εκθέτει ιστορίες βασιλικής αντιπαλότητας, μεταβαλλόμενης εξουσίας και κρυμμένης ιστορίας—θαμμένες ακριβώς κάτω από την επιφάνεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου